دایاکاتای
دایاکاتای (به انگلیسی: Dayakattai) یا دایاباس (Dayaboss)، یک بازی تاس تامیل است که بین دو یا چهار نفر با تشکیل تیم بازی میشود. این بازی ریشه در منطقه تامیل نادو (یک ایالت جنوبی در هند) دارد و میتوان آن را با یک بازی تاس دیگر به نام پاچیسی که از هند آمده، مقایسه کرد. دایاکاتای میتواند در حالات مختلفی بازی شود.
ریشه کلمه
کلمه دایا (Daya) از کلمه تامیل تایام (Thayam) به معنی اولین سنگ آمده است.
تجهیزات
این بازی از یک زوج تاس مستطیلی شکلِ طویل به نام دایاکاتای استفاده میکند. این تاسها را با نامهایی مثل دایام و دالا میشناسند. این تاسها عموما از برنج ساخته میشوند و روی وجوه مستطیل نقاطی دارند که اعداد ۱، ۲، ۳ و صفر را مشخص میکند. هر بازیکن با ۱۲ یا ۶ سکه یا چیپ در مرکز زمین بازی که آن را خانه (Home) صدا میزنند، بازی را شروع میکند.
نحوه بازی
دایام یک بازی سنتی تامیل نادو است. بازیکنان با انداختن دایاکاتای، نوبت خود را بازی میکنند. زمانی که یک بازیکن دایام میاندازد (یک تاس با ارزش صفر و دیگری با ارزش یک)، وی یکی از مهرههایش را یک مکان جابجا میکند، دوباره تاس میریزد و مهره خود را بر اساس عددی که تاس نشان میدهد جابجا میکند. با توجه به این هدف که تمام مهرهها باید از خانه بیرون بیایند، دایام باید حداقل یک بار برای هر کدام روی زمین بیاید.
مهرهها اول در جهت بازیکن حرکت میکنند و سپس در جهت عقربههای ساعت جابجا میشوند. زمانی که یک بازیکن یک، پنج، شش و یا دوازده (دو صفر) میاندازد، میتواند یک بار دیگر تاس بریزد. اعدادی که با تاس آمده، میتواند بین مهرهها تقسیم شود. مثلا اگر بازیکنی توانسته ۵، ۱۲ و ۲ بیاندازد، میتواند یک مهره را ۱۲ مکان جابجا کند، دیگری را ۵ مکان و مهره دیگر را ۲ مکان تکان دهد. همچنین بازیکن میتواند این اعداد را طور دیگری تقسیم کند. مثلا تمام اعداد را صرف دو مهره و یا حتی یک مهره کند. یعنی یک مهره را برابر با مجموع سه پرتاب جابجا کند.
مهرهها میتوانند سایر مهرهها را بشکنند (Cut) که این کار با اشغال مکان مهره حریف ممکن است. شکستن در این بازی یعنی فرستادن مهره حریف به خانه. اگرچه در این بازی مکانهایی با علامت ایکس X مشخص شده که به آنها ناحیه امن میگویند و در این بازیکن نمیتواند مهره را بشکند. بعد از به پایان رساندن یک دور، مهره میتواند از گوشه سمت راست مکان بازیکن بالا رود و وارد محوطه خاصی شود. مهرهها برای رفتن به مرکز تخته بازی، باید اعداد دقیقی را با تاس بیاورند. بازیکنان با قرار دادن تمام مهرههای خود به مرکز تخته بازی، برنده خواهند شد. در گوشههای محوطه خانه، مهرهها میتوانند شکسته شوند و دوباره به خانه فرستاده شوند.
نسخه طولانی
در نسخه طولانی بازی دایاکاتای، بازیکنان با ۸ سکه کار خود را شروع میکنند، که ۴ سکه به صورت زوجهای دو تایی در تخته بازی جابجا میشوند. این زوج سکهها تنها در حالتی تکان میخورند که بازیکن بتواند با تاس اعداد زوج بسازد. اعداد حرکات تقسیم بر دو میشود. مثلا اگر یک بازیکن ۲ یا ۴ یا ۶ یا ۱۲ آورده، زوجها میتوانند به ترتیب تنها ۱، ۲ یا ۳ و یا ۶ مکان جابجا شوند. زمانی که دور داخلی به پایان رسید، یک دور خارجی در تخته تعریف شده که بازیکن باید مهرههایش را از آنجا هم عبور دهد، قبل از اینکه بتواند با قرار دادن مهرههایش در منطقه نهایی برنده شود.
یکی از دلایلی که این نسخه از بازی طولانی است به جز اینکه دارای دو دور مسیر است، زوج سکهها هستند. با توجه به اینکه این زوجها تنها در حالتی تکان میخورند که اعداد فرد به زمین بیایند، اگر یک بازیکن تمام تک سکههایش را به مرکز تخته بازی برده باشد، فرستادن زوجها کار سختی است. اگرچه یک مزیت زوج سکهها (مهرهها) در این است که یک زوج نمیتواند به دو سکه جدا تقسیم شود اما برعکس ممکن است.
اهمیت
یک نسخه سنتی از بازی دایاکاتای در بعضی از روستاهای هند مرسوم است. این بازی را مارودیس (Marudees) یا ماجیت (Majith) مینامند که "وسیلهای به سمت خدا" ترجمه میشود. قوانین در این بازی مشابه است. تعداد مهرهها تا ۱۲ قطعه میتواند باشد و در هر پنج مکان بازی، یک منطقه امن در نظر گرفته شده است. اگر یک تیم بتواند منطقه امن که پازهام خوانده میشود را اشغال کند، تا زمانی که آن منطقه را خودش ترک نکند، نمیتواند مورد حمله رقیب قرار بگیرد. مهرهها در این منطقه نمیتوانند شکسته شوند و تنها اگر تیمی حداقل یکی از مهرههای رقیب را شکسته باشد میتواند وارد منطقه امن شود. این مناطق را در این بازی با علامت M نشان میدهند.
اولین بازیکنی که بتواند تمام ۱۲ مهره را به پازهام برساند، برنده است. کتاب مشهور و حماسی هندی مهابهاراتا اشاره کرده که پادشاه زمان، کاراواس، پانداواس را تشویق کرده که بر سر قلمرویش روی این بازی شرطبندی کنند.
همچنین ببینید
پارچیزی - یک نسخه آمریکایی اقتباسی از بازی پاچیسی