تاس دروغگو
تاس دروغگو (انگلیسی: Liar's dice) به دسته‌ای از بازی‌های تاس برای دو یا چند نفر می‌گویند که نیازمند داشتن قابلیت گول زدن و شناسایی بلوف حریف است.
در بازی‌های تاس دروغگو به صورت دست تکی، هر بازیکن مجموعه‌ای از تاس را در اختیار دارد. همه بازیکنان یک بار تاس می‌ریزند و سپس نسبت به دست خود (تاس‌هایی که خودشان ریخته اند) و دست مخفی (تاس‌هایی که رقیب ریخته) شرط‌بندی می‌کنند.
در بازی‌های تاس دروغگو به صورت دست مشترک، یک مجموعه تاس وجود دارد که بین بازیکنان دست به دست می‌شود. در این حالت شرط بر اساس تاس‌هایی که جلوی قمارباز دوباره ریخته شده انجام می‌شود.
دست تکی
در بازی تاس دروغگو به صورت دست تکی، پنج تاس به ازای هر بازیکن در یک لیوان تاس (به منظور مخفی کردن عددی که تاس نشان می‌دهد) مورد استفاده قرار می‌گیرد. در هر دور، بازیکن یک دست تاس را زیر لیوان تاس می‌ریزد و در حالی که از دیگران آن را مخفی کرده، نگاه می‌کند چه اعدادی را انداخته است. اولین بازیکن، قمار را با اعلام و پیش‌بینی اینکه چه اعدادی در تاس نشان داده شده‌اند و چند تاس در لیوان‌های بازی آن عدد را نشان می‌دهد، آغاز می‌کند.
نوبت بازیکنان در جهت عقربه‌های ساعت عوض می‌شود. هر بازیکن دو انتخاب دارد: می‌تواند شرط را بیشتر کند، یا شرط قبلی را با اعلام اینکه دروغ است (Liar) به چالش بکشد. بنا بر قوانین عمومی بازی، بالا بردن شرط به معنی بالا بردن مقدار تاس‌هایی که عدد را نشان می‌دهند یا بالا بردن ارزش عددی که تاس نشان می‌دهد یا هر دو است. انواع مختلفی از شرط‌های مجاز و غیر مجاز در این بازی وجود دارد که شامل موارد زیر می‌شود:
- بازیکن می‌تواند شرط روی تعداد تاس با یک ارزش خاص را بیشتر یا همان‌قدر اعلام کند که نفر قبلی کرده است. (این قانون به بازیکن اجازه می‌دهد تا روی اعدادی که اعلام کرده، دوباره ارزیابی انجام دهد.)
- بازیکن می‌تواند شرط روی تعداد تاس با همان ارزش قبلی را بیشتر کند و مقدار اعلام شده را به نوعی ریست کند.
- بازیکن می‌تواند شرط روی تعداد تاس با یک ارزش یا یک مقدار تاس با ارزش مختلف را دچار تغییر کند (معمولا به بازیکن اجازه نمی‌دهند این عدد را کم کند).
اگر بازیکنی که نوبتش است قمار قبلی را مورد چالش قرار دهد، تمام تاس‌ها نشان داده خواهد شد. اگر شرط همچنان برقرار بود و حداقل مقداری که بازیکن قبلی اعلام کرده بود نشان داده شد، وی برنده است. در غیر این صورت، فردی که به چالش کشیده برنده می‌شود. کسی که یک دور را می‌بازد، یک تاس از مجموع تاس‌هایش را از دست می‌دهد. آخرین بازیکنی که هنوز تاس دارد، برنده نهایی مسابقه است. فردی که دور آخر را باخته، اولین کسی است که می‌تواند در دور بعدی قمار را شروع کند. اگر این بازیکن در دور آخر حذف شد، نفر بعدی دور را شروع می‌کند.
ضرایب تاس
برای تعداد نامشخصی تاس n، احتمال اینکه دقیقا q مقدار از یک عدد نشان داده می‌شود، به صورت زیر تعریف می‌شود:
جایی که C تعداد زیرمجموعه‌های منحصر به فرد q تاس از مجموعه n تاس نامشخص است. به عبارت دیگر، تعداد تاس با هر ارزشی که نشان می‌دهد، یک توزیع دوجمله‌ای را دنبال می‌کند.
برای همان مقدار n، احتمال اینکه حداقل q تاس مقدار خاصی را نشان دهند، می‌تواند این گونه تعریف شود:
این معادلات می‌تواند برای محاسبه و نمودار کشیدن احتمال دقیقا q مقدار مشخص تاس و حداقل q مقدار تاس برای هر مقدار n تاسی مورد استفاده قرار بگیرد. معمولا برای اکثر کارها کافی است دو حقیقت را در مورد احتمالات تاس بدانیم:
- تعداد مورد انتظار تاس‌هایی که هر عددی را نشان می‌دهند در میان تعدادی از تاس‌های نامشخص، یک ششم مجموع تعداد تاس‌های نامشخص است.
- قمار روی تعداد مورد نظر به صورت گرد شده، احتمال بیش از ۵۰ درصد درستی و بیشترین شانس قطعا درست بودن را دارد.
دست مشترک
نسخه تاس دروغگو با دست مشترک، برای دو بازیکن طراحی شده است. اولین کسی که قرار است قمار کند به صورت تصادفی تعیین می‌شود. هر دو بازیکن تاس خود را به صورت همزمان پرتاب می‌کنند، و سپس دست خود را مورد بررسی قرار می‌دهند. نحوه ادامه بازی و دست دادن، شبیه بازی پوکر است و این نسخه حتی می‌تواند با تاس پوکر بازی شود:
- پنج تایی: مثلا ۴۴۴۴۴
- چهار تایی: مثلا ۲۲۲۲۵
- ترتیب بالا: مثلا ۲۳۴۵۶
- فول هاوس: مثلا ۶۶۱۱۱۱
- سه تایی: مثلا ۴۴۴۳۲
- ترتیب پایین: مثلا ۱۲۳۴۵
- دو تایی: مثلا ۲۲۵۵۱
- زوج: مثلا ۶۶۵۳۲
- بی‌معنی: مثلا ۱۳۴۵۶
یک بازیکن دستش را اعلام می‌کند. دیگر بازیکن یا باید دست بالاتر را اعلام کند، یا بلوف رقیب را شناسایی کند و یا دوباره روی تاس‌هایی که می‌خواهد عمل پرتاب را تکرار کند. زمانی که اعلام شد یک بازیکن بلوف زده است، بازیکنی که متهم به انجام این کار است باید تاس‌هایش را نشان دهد تا برنده مشخص شود.
نسخه تجاری
در سال ۱۹۹۳، شرکت اف ایکس اشمید (F.X. Schmid) با کمک طراح بازی ریچارد بورگ (Richard Borg) بازی مشابهی را به نام بلوف من را شناسایی کن (Call my bluff) به بازار عرضه کرد که موفق شدند جایزه بهترین بازی سال و بهترین بازی آلمان را ببرند.