کاناستا (Canasta)
کاناستا (در اسپانیایی به معنی سبد) یک بازی ورق از خانواده بازیهای رامی است. تصور میشود کاناستا نوعی از بازی 500 رام باشد. انواع مختلفی از کاناستا برای بازی دو، سه، پنج یا شش نفره وجود دارد. یا این حال این بازی در بیشتر مواقع توسط چهار نفر در دو گروه و با دو دست کارت استاندارد بازی میشود. بازیکنان سعی میکنند با بازی همه کارتهای دست خود، ترکیبی از 7 کارت هم ارزش ساخته و از بازی "بیرون (Go out)" بروند. این جدیدترین بازی ورق است که در سطح جهانی به عنوانی چون یک بازی کلاسیک دست یافته است.
تاریخچه
بازی کاناستا توسط وکیلی به نام سگوندو سانتوس و شریک وی، پل وی و یک معمار به نام آلبرتو سراتو طراحی شد. این بازی در مونته ویدئو اروگوئه در سال 1939 و در تلاش برای طراحی یک بازی کوتاه که مانند بریج (Bridge) جذاب باشد به وجود آمد.
پس از استقبال مثبت از کاناستا در باشگاه بریج محلی آنها جوکی کلاب در دهه 1940، بازی به سرعت در شمال آمریکای لاتین گسترش یافت. انواع مختلفی از بازی در شیلی، پرو، برزیل و آرژانتین (جایی که قوانین آن اصلاح شد) مورد اقبال عمومی قرار گرفته است. این بازی در سال 1949 توسط جوزفینا آرتایتا دویل (Josefina Artayeta de Viel) به نیویورک در ایالات متحده معرفی شد. جایی که توسط اوتیلی اچ ریلی (Reilly Ottilie H) و مایکل اسکالی (Michael Scully) از مجله کلنل در سال 1953 به عنوان رامی آرژانتینی شناخته شد.
در سالهای 1949 تا 51، نیویورک ریگنسی کلاب (The NewYork Regency Club) قوانین رسمی کاناستا را مکتوب کرد. این قوانین با کمک متخصصان بازی از آمریکای جنوبی و توسط کمیسیونهای ملی قوانین کاناستا ایالات متحده و آرژانتین منتشر شده است.
کاناستا در دهه 1950 و با تولید کتاب، مجموعهها و بستههای مختلف کارت به سرعت در ایالات متحده محبوب شد. علاقه به بازی در آنجا در دهه 1960 کمتر شد اما این بازی هنوز هم از محبوبیت خاصی برخوردار است. لیگها و باشگاههای کاناستا هنوز در مناطق مختلف ایالات متحده وجود دارند. سانتوس و سراتو هرگز قوانین بازی را ثبت نکردند و بنابراین از رونق کاناستا حق امتیازی دریافت نکردند.
قوانین کاناستای کلاسیک
کارتها و دیل در بازی
بازی کلاسیک برای چهار بازیکن در دو گروه طراحی شده است. انواع مختلفی از بازیهای دو نفره و سه نفره وجود دارند که هر کدام به تنهایی مقابل رقبای خود بازی میکنند. برای یک بازی شش نفره در دو گروه سه نفره نیز قوانین جداگانهای تدوین شده است. هم گروهها در بازی باید مقابل یکدیگر بنشینند. در کاناستا معمولاً از دو دست کامل شامل 52 کارت بازی (دست فرانسوی) با دو جوکر در هر دست استفاده میشود. در نتیجه، در مجموع بازی با 108 کارت انجام میشود.
ارزش کارت
کارتهای ترکیبی طبیعی 4، 5، 6، 7، 8، 9، 10، سرباز، بیبی، شاه، آس
کارتهای ترکیبی وایلد (وحشی) 2 و جوکر
امتیاز پاداش 3 قرمز
کنار گذاشتن امن، در هنگام خروج میتواند ترکیب شود 3 سیاه
دیلر میتواند با هر روش متداولی انتخاب شود. با این حال در کاناستا هیچ امتیاز یا مزیتی برای دیلر وجود ندارد. دیلر پس از دست اول در جهت حرکت عقربههای ساعت بین بازیکنان میچرخد. دیلر دست را بر میزند. بازیکن سمت راست دیلر نیز یک بار کارتها را بر میزند. سپس دیلر 11 کارت به هر بازیکن میدهد.
کارتهای باقی مانده در یک دست در مرکز میز قرار میگیرند. یک کارت از بالای دست برداشته میشود و رو به بالا قرار داده میشود. با این کار کارتهای وسط به اصطلاح آغاز میشوند. اگر آن کارت وایلد یا سه قرمز باشد، کارت دیگری برگردانده شده و روی آن قرار میگیرد. این کار تا زمانی که یک کارت طبیعی (natural) یا 3 سیاه ظاهر شود ادامه مییابد.
اگر به بازیکنی سه قرمز داده شود او باید فوراً آن را رو به بالا رو به روی خود قرار دهد؛ سپس به همان تعداد کارت از دست وسط به عنوان جایگزین بردارد.
نحوه انجام بازی
نوبت اول با بازیکن سمت چپ دیلر است. در ادامه بازی در جهت حرکت عقربههای ساعت حرکت میکند. نوبت در بازی با دو روش آغاز میشود؛ یا با کشیدن اولین کارت از کارتهای وسط به دست بازیکن، یا با برداشتن کل آن کارتها. با این حال در مورد زمان برداشتن کارتهای وسط محدودیتهایی وجود دارد. اگر کارتی که از دست وسط گرفته میشود سه قرمز باشد، بازیکن باید فوراً آن را رو به بالا روی میز بگذارد؛ همانطور که در صورت ایجاد ترکیب باید عمل کند. بازیکن سپس باید کارت دیگری بکشد.
پس از این بازیکن میتواند از کارتهایی که در دست دارد به تعداد دلخواه، ترکیبهای مجازی بر روی میز بسازد. یک دور زمانی پایان مییابد که بازیکن یک کارت را از دست خود خارج کرده و بر بالای دست وسط میز بگذارد. هیچ بازیکنی نمیتواند یک کارت ترکیب شده یا بازی شده را پس بگیرد یا بعد از کشیدن کارت ازدست، نظر خود را تغییر دهد.
کاناستا و ترکیبها
هر بازیکن/تیم ترکیبهای جداگانهای از ردههای مختلف کارتها را میسازد. یک بازیکن میتواند هرگز در ترکیب حریف بازی نکند. یک ترکیب مجاز حداقل از سه کارت هم رتبه تشکیل شده است و هیچ محدودیتی برای بیشتر شدن آن وجود ندارد. خالها تاثیری در ترکیب ندارند به استثنا 3 سیاه که در بازی متفاوت از 3 قرمز محسوب میشود. کارتهای وایلد را میتوان به جای هر کارتی به جز کارت عدد سه استفاده کرد. کارتهای 3 هرگز در ترکیبهای معمولی بازی استفاده نمیشوند. اگرچه کارت یا کارتهای سه سیاه میتوانند در نوبت نهایی و هنگام بیرون آمدن بازیکن یک ترکیب تشکیل دهند.
یک ترکیب باید حداقل از دو کارت طبیعی تشکیل شده باشد و هرگز نمیتواند بیش از سه کارت وایلد داشته باشد. مثال: 5 ♥ 5 ♣ 2 ♥ و 9 ♥ 9 ♣ 2 ♥ 2 ♣ و جوکر ترکیب مجاز هستند. 5 ♥ 2 ♣ 2 ♥ یک ترکیب مجاز نیست زیرا فقط شامل یک کارت طبیعی است. جوکر9 ♥ 9 ♣ 9 ♦ 2 ♥2 ♣ 2 ♦ مجاز نیست زیرا حاوی بیش از سه کارت وایلد است. یک تیم/بازیکن نمیتواند دو ترکیب مجزا از یک رتبه کارت داشته باشد. اگر کارتهای بیشتری با همان رتبه ترکیب شوند، به طور خودکار در ترکیب قبلی موجود ادغام میشوند.
کاناستای ترکیبی از حداقل هفت کارت طبیعی یا مختلط تشکیل شده است و فقط شامل کارتهای هم رتبه میشود. کاناستای مخلوط یا کاناستای کثیف (dirty Canasta) نوعی از بازیست که شامل کارتهای طبیعی و وایلد است. هنگامی که یک کاناستا ساخته میشود، کارتها مرتب روی هم چیده میشوند. یکی از کارتهای طبیعی تشکیل دهنده آن، در بالا قرار میگیرد. کارت قرمز برای نشان دادن کاناستای طبیعی است و کارت سیاه برای نشان دادن یک کاناستای مخلوط.
ترکیبهای ابتدایی
هر کارت دارای ارزش خاصی است که نتیجه و حداقل امتیازهایی را که یک بازیکن قبل از تعیین اولین ترکیب خود نیاز دارد، تعیین میکند.
ارزش کارت
5 4، 5، 6، 7
10 8، 9، 10، سرباز، بیبی، شاه
20 2، آس
50 جوکر
در طول هر دست زمانی وجود دارد که برای اولین بار تیمی کارتهای خود را روی میز میگذارد. در این زمان کارتهای هر کدام از ترکیبها باید با حداقل مقرر شده برای هر ترکیب بر اساس ارزش هر کارت، برابر باشند. در ابتدای بازی، هر دو تیم 50 امتیاز لازم دارند. شمارش این الزامات شامل مقدار کارتهایی که بازیکن احتمالاً از دست وسط میز برداشته است، نمیشود؛ بلکه باید فقط از کارتهایی که در دست دارد و کارت بالایی دست وسط، شمرده شده باشد. اگر ارزش ترکیبی به حداقل لازم نرسد، بازیکن نمیتواند کارتهای خود را روی میز بازی کند یا کارتهای دست وسط را بردارد. پس از دست اول، حداقل مورد نیاز بر اساس امتیاز تیم، قبل از شروع دست محاسبه میشود.
حداقل لازم برای ترکیب اولیه امتیاز تیمی
15 منفی
50 0-1495
90 1500-2995
120 3000 و بالاتر
مثال: اگر یک بازیکن/تیم دارای امتیاز 1600 باشد و هنوز هیچ ترکیبی در دست جدید درست نکرده باشد، ترکیب اولیه 7 ♣ 7 ♦ 7 ♥ 2Q ♣ Q ♦ Q ♥ ♦ امکان پذیر نیست زیرا فقط 65 امتیاز به دست میآورد. در حالی که حداقل امتیاز لازم 90 است. ترکیب 7 ♣ 7 ♦ 7 ♥ ،A ♣ A ♦ A ♥ ♦ 2، 95 امتیاز کسب میکند و قابل بازی است.
توجه داشته باشید که اگر مجموع امتیازات تیم زیر 1500 باشد، هر دو ترکیب مثالهای بالا قابل بازی هستند. اگر نمره کل تیم 3000 یا بیشتر باشد هیچ کدام از آنها قابل بازی نیستند. حداقل شرایط مورد نیاز برای تیمی که نمره منفی دارد 15 است.
از آنجایی که هر سه کارت همیشه حداقل 15 امتیاز دارند، هر ترکیب برای بازی و تشکیل اولین ترکیب (ها) روی میز کافی است. هنگامی که یک بازیکن کارتهای خود را روی میز گذاشت، هم گروهی او آزاد است هر کارتی را که از نظر قانونی مجاز است وارد ترکیب کند. این بدین معنی است که او مجبور نیست حداقل الزامات ترکیبها را برآورده کند.
برداشتن کارتهای دست وسط یا کنار گذاشته شده
کارتهای وسط باید مرتب روی یکدیگر چیده شوند تا فقط کارت بالایی قابل رویت باشد. بازیکنان حق ندارند در کارتهای وسط جستجو کنند. در ابتدای هر نوبت، یک بازیکن میتواند به جای برداشتن یک کارت از دست، کل کارتهای وسط را بردارد. بازیکنان فقط در صورتی میتوانند کل کارتها را بردارند که بتوانند از کارت بالا استفاده کنند؛ یا این که در یک ترکیب موجود یا با ایجاد یک ترکیب جدید به همراه حداقل دو کارت دیگر از دست خود که میتواند شامل کارتهای وایلد باشد. فقط کارت بالایی در اینکه بازیکن/تیم بتواند کل کارتهای وسط (کنار گذاشته) را بردارد، تاثیر گذار است. علاوه بر این، ممکن است بازیکن/تیم هنوز ترکیبی بر روی میز نساخته باشند. در این صورت باید شرایط اولیه ایجاد یک ترکیب را با استفاده از کارت بالای دست وسط را به منظور برداشتن کارتها برآورده کنند. در این حالت، ارزش کارت بالایی در محاسبات شرایط اولیه ترکیب گنجانده میشود.
انداختن کارت وایلد کارتهای وسط را اصطلاحاٌ فریز میکند. کارت باید در زاویه راست کارتهای وسط به گونهای قرار گیرد که بعد از انداختن کارتهای بیشتر همچنان نمایانگر کارتهای فریز شده باشد. کارتهای وسط تنها زمانی از حالت فریز خارج میشوند که بازیکنی بتواند کارت اصلی را با دو کارت طبیعی با همان ارزش از دست خود ترکیب کند.
اگر یک وایلد کارت یا کارت سه سیاه در بالای دست وسط باشد، قابل برداشته شدن نیست. بازی با 3 سیاه کارتها را فریز نمیکند. این کارت فقط به عنوان یک کارت توقف (Stop) عمل کرده و مانع از برداشتن کارتها توسط بازیکنان دیگر میشود. کارت انداخته شده پس از 3 سیاه اجازه برداشت مجدد کارتها را صادر میکند، مگر اینکه یک کارت وایلد یا 3 سیاه دیگر وجود داشته باشد. کارتهای وسط برای تیمی که هنوز هیچ ترکیبی نساختهاند نیز فریز میشود. این کارتها برای بازیکن/تیم دیگری که ترکیب موفقی ساختهاند فریز نمیشود.
بیرون رفتن و پایان یک دست
یک بازیکن میتواند پس از استفاده از تمام کارتهایی که در دست دارد تنها در صورتی که حداقل یک کاناستا ساخته باشد، بیرون برود. بازیکن با ترکیب تمام کارتهای خود و در صورت لزوم انداختن یک کارت نهایی از بازی بیرون میرود. در فرایند خروج مجاز، نیازی به انداختن کارت نیست. اگر بازیکن/تیم هنوز هیچ کاناستایی شکل نداده باشد، بازیکنان آن تیم نمیتوانند حرکتی در بازی انجام دهند که در نتیجه آن در پایان نوبت، کارتی در دستشان نباشد. ممکن است بازیکنی بتواند به صورت مجاز بیرون برود، اما سه یا چند کارت 3 سیاه در دست داشته باشد. تنها در این شرایط این کارتها میتوانند با هم ترکیب شوند. هنگامی که هر بازیکنی بیرون برود، دست بلافاصله به پایان میرسد. بیرون رفتن 100 امتیاز برای تیم به ارمغان میآورد.
بازیکنی که تصمیم به بیرون رفتن میگیرد میتواند از شریک خود اجازه خروج بگیرد. نیازی به مجوز هم تیمی نیست، اما در صورت درخواست، بازیکن باید به پاسخ شریک خود پایبند باشد. اگر شریک او اجازه ندهد، بازیکن نمیتواند در این نوبت بیرون برود. اگر شریک پاسخ مثبت دهد بازیکن باید در این نوبت بیرون برود.
ممکن است بازیکنی تمام دست خود را در یک دور (از جمله حداقل یک کاناستا) بدون اینکه قبلاٌ ترکیبی داشته باشد، ترکیب کند. در این شرایط برای بیرون رفتن مخفی 100 امتیاز اضافی به دست میآورد که امتیاز او را در مجموع 200 امتیاز میکند. برای کسب این پاداش، یک بازیکن نمیتواند به ترکیب شریک خود کارتی اضافه کند.
برداشتن کل کارتهای وسط همراه با بیرون رفتن مخفیانه امری مجاز است. با این وجود الزامات مربوط به ایجاد ترکیب اولیه باید برآورده شوند.
یک دست را میتوان با تمام کردن کارتهای دست نیز به پایان رساند. بازی تا زمانی که بازیکنان بتوانند کارت انداخته شده بازیکن قبلی را برداشته و آن را ترکیب کنند، بدون کارت نیز ادامه مییابد. در چنین شرایطی، بازیکن باید در صورت توانایی، کارت انداخته را برداشته و استفاده کند. به محض اینکه یک بازیکن نتواند کارت را به طور مجاز به کار گیرد، دست تمام میشود. اگر بازیکنی یک کارت 3 قرمز را به عنوان آخرین کارت از دست بردارد، این کارت به عنوان امتیاز او محسوب میشود اما دست فوراً به پایان میرسد زیرا هیچ کارت جایگزینی برای گرفتن وجود ندارد. در این حالت، بازیکن مجاز به ترکیب و انداختن 3 قرمز نیست.
امتیاز دهی
در پایان هر دست، نمره هر تیم به شرح زیر محاسبه میشود:
ارزش کل همه کارتهای ترکیب شده توسط آن بازیکن/تیم، از جمله کارتهای موجود در کاناستا منهای ارزش کل کارتهای باقی مانده در دست بازیکن/تیم، به علاوه هرگونه پاداش به دست آمده.
ارزش کارت
100 3 قرمز
5 3 سیاه، 4، 5، 6، 7
10 8، 9، 10، سرباز، بیبی، شاه
20 2، آس
50 جوکر
ارزش پاداش
100 برای بیرون رفتن
100 امتیاز اضافی، در مجموع 200 امتیاز برای خروج مخفیانه
300 برای هر کاناستای مخلوط
500 برای هر کاناستای طبیعی
400 امتیاز اضافی در مجموع 800 برای 3های قرمز برای هر چهار 3 قرمز
ممکن است بازیکن/تیمی 3 قرمز داشته باشد، اما هنوز ترکیب اولیه را هنگام بیرون رفتن حریف انجام نداده باشد. در این شرایط مقدار جایزه 3 قرمز بر علیه آنها حساب میشود. این مقدار از امتیاز آنها به همراه بقیه کارتهای دست آنها کم میشود. اگر آنها هر چهار کارت 3 قرمز را جمع آوری کرده باشند، 800 امتیاز از نمره آنها کسر میشود.
نمره کل منفی در بازی مجاز است. بازی زمانی به پایان میرسد که مجموع امتیازات یک بازیکن/تیم به 5000 برسد. اگر هر دو بازیکن/تیم در پایان دست به 5000 برسند، هر کس امتیاز بیشتری کسب کرده باشد، برنده بازی است. تعیین کننده حدود پیروزی، تفاوت امتیازها است.
کاناستا برای دو یا سه بازیکن
کاناستا را میتوان با کمتر از چهار بازیکن با کمی تغییر در قوانین بازی هم انجام داد. مهمترین تغییرات در تعداد کارتهایی است که در ابتدای بازی تقسیم میشوند. تفاوت دیگر در این واقعیت است که هر فرد به صورت جداگانه بازی میکند. در یک بازی با سه بازیکن، هر بازیکن 13 کارت دریافت میکند. در یک بازی دو نفره هر بازیکن 15 کارت دریافت میکند و هر بازیکن در هر نوبت خود دو کارت میکشد و یکی را دور میاندازد. در شرایطی که هر بازیکن دو کارت بکشد، معمولاً یک شرط اضافی وجود دارد که بازیکن باید دو کاناستا برای بیرون رفتن انجام داده باشد.
لیگ کاناستای آمریکا
CLA در سال 2013 در نتیجه افزایش محبوبیت کاناستا تأسیس شد. با استفاده از قوانین Modern American Canasta، CLA ، قوانین بازی را در ویرایش نهم (در حال حاضر) قوانین استاندارد CLA و دستورالعمل بازی مدرن کاناستا را استاندارد کرده است. اتحادیه کاناستا آمریکا گزارش داده است که آنها Canasta Junction را برای بازی آنلاین که طبق قوانین CLA اجرا میشود، تایید کردهاند. عضویت سالانه در CLA برای همه آزاد است. کتاب قوانین استاندارد این بازی در وب سایت آنها موجود است.
کاناستای آمریکایی
این نسخه از کاناستا به ویژه در ایالات متحده رواج یافته است. این کاناستا نسخه رسمی مسابقات بوده است که توسط انجمن کاناستای آمریکا استفاده شده است. کاناستای آمریکایی را میتوان در چند کتاب یافت. یک استثناء قابل توجه دائرهالمعارف بازیهای کارتی اسکیم (Scarne)است. جایی که نویسنده ادعا میکند یک بازی اختراع کرده است که او آن را International Canasta مینامد. بیشتر عناصر کاناستای مدرن آمریکایی را میتوان در Scarne's International Canasta یافت؛ اگرچه تفاوتهایی نیز وجود دارد.
با توجه به پیچیدگی نسبی و قوانین سختگیرانه امتیاز دهی که مجازاتهای سنگینی برای ترکیبات قابل قبول و حتی خوب در نسخههای دیگر اعمال میکند، ممکن است این بازی بهترین نسخه برای بازیکنان تازه کار نباشد. کاناستای کلاسیک یا Hand & Foot ممکن است برای این منظور بهتر باشد. از سوی دیگر، این نسخه میتواند عاداتی را در بازیکنان نهادینه کند که در کاناستای آمریکایی به کمک آنها خواهند آمد.
این نسخه فقط باید توسط چهار بازیکن و در دو گروه دو نفره بازی شود. تفاوتهای مهم این نسخه با نسخه کلاسیک عبارتند از:
راه اندازی و بازی
به هر بازیکن 13 کارت تعلق میگیرد. دست وسط میز با یک کارت رو به بالا گذاشته شده که از دست اصلی کشیده شده، شروع میشود.
قانون کشیدن دو کارت در این حالت استفاده نمیشود. برای بیرون رفتن یک کاناستا لازم است. بازی تا امتیاز 5000 ادامه پیدا میکند.
الزامات اولیه برای ایجاد ترکیب یکسان است. 50 امتیاز برای بازیکنان با کمتر از 1500 امتیاز، 90 برای بازیکنانی که با 1500 امیتاز یا بیشتر اما کمتر از 3000 امتیاز دارند. پس از این 180 امتیاز برای همه لازم است. علاوه بر این، بدون توجه به ارزش کارتهای درگیر، ترکیب یک کاناستای کامل همیشه مطابق ملزومات اولیه ترکیب است. هیچ پاداش دیگری برای این حرکت وجود ندارد.
کارتهای انداخته شده همیشه فریز نمیشوند. بسیاری، برداشتن کارتهای وسط و ترکیب اولیه تیم را در یک نوبت مجاز نمیدانند. کسانی که این اجازه را میدهند، از بازیکن میخواهند که ابتدا ترکیب اولیه را انجام دهد و سپس کارتهای کنار گذاشته را بردارد. مورد دوم قانون مسابقات رسمی است. این کار را میتوان با دو روش انجام داد. با استفاده از قدرت یک جفت کارت طبیعی که قبلاً در آن نوبت ترکیب شدهاند یا با تولید چنین جفتی از دست بازیکن پس از برآوردن شرایط اولیه ترکیب بدون احتساب آن کارتها.
محدودیتهایی برای کنار گذاشتن کارت به شکل مجاز وجود دارد. 3 قرمز را نمیتوان دور انداخت. همین امر در مورد کارتهای وایلد نیز صادق است مگر اینکه کارتهای کنار گذاشته را فریز کنید. اگر دست کارتهای کنار گذاشته خالی باشد، آسها و هفتها را نمیتوان انداخت. ممکن است (هر چند بسیار بعید است) که در شرایطی قرار بگیرید که بازیکن فقط دارای کارتهای وایلد، یا فقط آس، هفت و کارتهای وایلد با دست مردود خالی باشد. در این حالت یک بازیکن میتواند این کارتها را نیز کنار گذاشته و بیندازد. (در صورت امکان آس یا هفت، کارتهای وایلد فقط در صورت عدم وجود انتخابی دیگر و 3 قرمز هرگز و تحت هیچ شرایطی). با این حال، حریف میتواند مجاز بودن چنین حرکتی را به چالش بکشد. در این صورت بازیکن باید دست خود را به حریف نشان دهد تا او مطمئن شود که انجام این حرکت در واقع مجاز بوده است.
3 قرمز میتواند مانند 3 قرمز در کاناستای کلاسیک بر روی میز بازی شود. برخلاف نسخههای دیگر کاناستا، این کار اختیاری است. مانند نسخههای دیگر، بازیکنی که با 3 بازی میکند یک کارت جایگزین میگیرد.
قوانین ترکیب
ترکیبهایی که شامل هفت یا آس نمیشوند مانند کاناستای کلاسیک عمل میکنند با این تفاوت که چنین ترکیبهایی میتوانند حداکثر دو کارت وایلد به جای سه کارت را شامل شوند.
ترکیب بیش از هفت کارت و همچنین ساختن ترکیبهای تکراری از کارتهای هم ارزش توسط یک تیم، ممنوع هستند. این چند مورد پیامدهایی استراتژیک دارند. مثلا، در صورتی که تیم آنها دارای ترکیبی از پنج سرباز طبیعی یا غیر طبیعی باشد، نمیتوان با تکیه بر استحکام یک جفت (مثلاً) سرباز در دست بازیکن، دست کارتهای کنار گذاشته را برداشت.
یک استثناء رایج این است که هنگام بیرون رفتن ترکیب کارتهای 8 یا بیشتر مجاز است. بازیکنان ماهر برای برنده شدن بر روی یک کاناستای موجود یک کارت وایلد بازی میکنند.
دنبالهها (مانند آنهایی که سامبا را تعریف میکنند که در زیر توضیح داده شده) ترکیب مجاز نیستند. آنهای هیچ نقشی در بازی معمولی کاناستای آمریکایی ندارند. نزدیکترین چیز به یک دنباله که معمولاً مجاز است یکی از دستهای ویژه است که در زیر توضیح داده شده است.
ترکیبات تشکیل شده از هفت نمیتوانند شامل کارتهای وایلد باشند. ارزش یک کاناستای 7 به جای 500 امتیاز رایج 2500 امتیاز دارد. با این حال، اگر دست بدون تیمی که این کاناستا را کامل کند، به پایان برسد، آن تیم 2500 امتیاز از دست میدهد. نگه داشتن سه یا چند 7 در دست بازیکن نیز تقریباً به همان بدی است و مجازات 1500 امتیازی است.
با آسها به استثنای یک مورد مانند 7 رفتار میشود. اگر ترکیب اولیه تیم شامل آس باشد در آن زمان کارتهای وایلد میتوانند به آن اضافه شوند. اگر این کار انجام شود، با آسها مانند سایر ترکیبات رفتار میشود. در غیر این صورت مانند 7 با آنها به شیوهای خاص رفتار میشود. به این ترتیب همه قوانین، از جمله مجازاتهای احتمالی، در مورد آسها همان خواهد بود که در مورد 7 اعمال میشود.
ترکیبهایی که کاملاً از کارتهای وایلد تشکیل شدهاند مجاز نیستند، درست مانند نسخه قدیمی بولیوی. اگر یک کاناستا شامل کارتهای وایلد به طور کامل از 2 تشکیل شده باشد 3000 امتیاز دارد. اگر شامل هر چهار جوکر باشد 2500 امتیاز و برای هر ترکیب دیگر 2000 امتیاز در نظر گرفته میشود. با این حال، شکست در تکمیل یک کاناستا به محض ایجاد چنین ترکیبی، مجازات 2000 امتیازی دارد.
ترکیب برخی دستهای خاص به عنوان اولین و تنها ترکیب تیم قانونی است. اینها دستهای خاص 14 کارته هستند که یک بازیکن میتواند پس از کشیدن کارت خود به آنها برسد. اگر تیمی دست خاص را بازی کند، بازی فوراً به پایان میرسد. تیم فقط برای دست مخصوص امتیاز میگیرد. برای کارتهایی که در دست هم تیمی است جریمهای وجود ندارد. این همچنین تنها زمانی اتفاق میافتد که بازیکن اجازه دارد کارتی را حتی در هنگام بیرون رفتن، کنار نگذارد. در شرایط دیگر بازیکن باید کارتی برای انداختن داشته باشد.
تنوع قابل توجهی در مورد مجاز بودن دستهای خاص و نحوه امتیاز دهی آنها وجود دارد. در میان رایج ترین دستهای خاص میتوان به موارد زیر اشاره کرد. اینها مواردی هستند که در مسابقات مجاز بودهاند:
مستقیم (Straight): یک کارت از یک رتبه، شامل 3 (به این دلیل است که بازیکن اجازه دارد 3 را در دست خود نگه دارد)، به علاوه یک جوکر. ارزش این دست 3000 است.
جفت: هفت جفت، که یا شامل کارتهای وایلد (به ارزش 2500) دو، هفت و آس (هر سه باید حضور داشته باشند) نمیشوند. ارزش این ترکیب 2000 است.
زباله (Garbage): دو مجموعه از فور آف ا کایند (Four of a kind)، که شامل هیچ کارت 3 یا وایلدی نمیشود. به عنوان مثال 4 ♣ 4 ♠ 4 ♥ 4 ♦ 7 ♣ 7 ♦ 7 ♥ 9 ♣ 9 ♠ 9 ♥ 9 ♥ جوکر، جوکر و جوکر یک "دست آشغال" تلقی میشود. ارزش آن 2000 است.
سایر قوانین امتیازدهی
نوع دیگری از روش محاسبه امتیاز 3 نیز استفاده میشود. امتیاز 100 برای هر سه از هر رنگ، 300 برای دو، 500 برای سه یا 1000 برای چهار رنگ است. 3 قرمز و 3 سیاه جداگانه شمارش میشوند. اگر تیم در انتهای دست هیچ کاناستایی نداشته باشد شامل مجازات میشود. بدین منظور کارت سه موجود در دستان بازیکنان با فرض روی میز بودن شمرده میشود. اگر تیمی یک کاناستا داشته باشد مجازاتی در نظر گرفته نمیشود. یک تیم دو یا چند کاناستا داشته باشد، برای آن پاداشی در نظر گرفته میشود.
ممکن است تیمی هنگام پایان بازی هیچ کانستای کاملی نداشته باشد. در این صورت علاوه بر هرگونه مجازات که ممکن است اعمال شود، هر کارتی که آن تیم ترکیب کرده باشد، بر علیه آنها شمرده میشود. تیمی که حداقل یک کاناستا دارد، طبق معمول برای این کارتها امتیاز مثبت میگیرد.
سامبا (Samba)
سامبا نوعی از کاناستا است که با سه دست، از جمله جوکر و در مجموع 162 کارت بازی میشود. 15 کارت به هر یک از چهار بازیکن داده میشود و یک کارت اضافی نیز برداشته میشود. بازی به جای 5000 امتیاز به 10000 امتیاز میرسد. سامبا ترکیب سه یا بیشتر را مجاز میداند؛ به عنوان مثال 4، 5 و 6 دل یا بیبی و شاه پیک. اگر بازیکنی بتواند ترکیبی از هفت کارت دنباله هم (برای مثال 5 تا سرباز خشت) بسازد یک سامبا ساخته است و 1500 امتیاز دارد. چهار سه قرمز 800 امتیاز و شش سه قرمز 1000 امتیاز دارند. دو کارت وایلد حداکثر مجاز در ترکیب است. در صورت کسب 7000 امتیاز یا بیشتر توسط گروه، حداقل لازم برای ترکیب اولیه 150 است.
سایر کاناستاهای ملی
کاناستای بولیوی
کاناستا بولیوی شبیه سامبا است، زیرا از سه دست و ترکیب کارتهای متوالی استفاده میکند. بازی تا 15000 امتیاز ادامه پیدا میکند. کارتهای وایلد کاناستا (بولیویا) 2500 امتیاز کسب میکنند. یک تیم باید یک سامبا (که در این بازی اسکالرا نامیده میشود) و حداقل یک کاناستا برای بیرون رفتن داشته باشد. 3 قرمز تنها در صورتی مثبت شمرده میشود که دو یا چند کاناستا با هم ترکیب شده باشند. 3 سیاه وقتی در دست بماند به جای منفی 5 منفی 100 محاسبه میشود.
کاناستای برزیلی
این نسخه هم مشابه بولیوی است، اما بازی تا رسیدن به 10000 ادامه مییابد. حداقل مورد نیاز برای ایجاد ترکیب در صورت کسب امتیاز 5000 تا 7000، 150 است. کاناستا از 7000 تا 8000 ، 200 از 8000 تا 9000 و یک کاناستای طبیعی از 9000 به بالا. تعداد کاناستاهای وایلد 2000 امتیاز دارند و هر گروه برای داشتن پنج 3 قرمز و1000 امتیاز و برای هر شش مورد 1200 امتیاز میگیرند. اگر یک دنباله دارای پنج کارت یا کمتر باشد، 1000 امتیاز از دست میدهد.
کاناستای انگلیسی
این نسخه مشابه با قوانین اصلی بازی میشود. اگرچه تفاوت مهم در Acaba (واژهای اسپانیایی به معنی پایان) بین این دو وجود دارد. یک بازیکن میتواند در هر زمان از نوبت خود این را بگوید و بلافاصله آن دست را از دست بدهد. در نتیجه آن 1500 امتیاز به بازیکن یا تیم حریف اعطا میشود و بازیکن خارج شده 0 امتیاز دریافت میکند. این کار برای پایان دادن به یک دست بسیار کسل کننده استفاده میشود که در آن یک بازیکن یا تیم کنترل کامل روی کارتهای کنار گذاشته شده دارند. هنگام بازی، یک بازیکن میتواند از هم تیمی خود اجازه بخواهد تا Acaba را بگوید. همانطور که قبل از بیرون رفتن میتوانست آن را پرسیده و به همان شیوه ملزم به پاسخگویی خواهد بود.
کاناستای شیلی
این نسخه هم سمبا و هم بولیوی را مجاز میداند. میتوان آن را با سه دست (162 کارت) یا چهار دست (216 کارت) بازی کرد.
کاناستای کوبا
این نسخه دو دستی تا 7500 امتیاز ادامه مییابد. اگر گروه بیش از 5000 داشته باشد، 150 امتیاز برای ترکیب اولیه مورد نیاز است. دست وسط همیشه فریز است. ارزش کاناستاهای وایلد بسته به تعداد دوسها (Deuces) بین 2000 تا 4000 است. کارتهای 3 فقط در صورت ایجاد کاناستا امتیاز میگیرند. آنها 100 را برای یک عدد، 300 را برای دو عدد، 500 برای سه و 1000 برای چهار محاسبه میشوند. کارتهای 3 سیاه در صورت برداشته شدن کارتهای کنار گذاشته شده از بازی حذف میشوند. گروهی که هر چهار کارت 3 سیاه را حذف کند 100 امتیاز دریافت میکند.
کاناستای ایتالیایی
کاناستای ایتالیایی یک نوع سامبا است. تعداد کارتهای موجود در دست کنار گذاشته شده بازی در ابتدا، بسته به کارت کشیده شده اول متفاوت است. دست کنارگذاشته شده همیشه فریز است.
اگر دوسها ترکیب شده باشند و کاناستا ناقص باشد، نمیتوان دوس را به عنوان وایلد بازی کرد. بازی تا 15000 امتیاز ادامه دارد.
کاناستای اروگوئه
این نسخه دقیقاً مانند نسخه اصلی بازی و با همان قوانین انجام میشود.
کاناستای قایق (Boat)
منشاء این نوع بازی در اسلواکی است. از آنجایی که تعریف قوانین کاناستا از بازیکن به بازیکن دیگر متفاوت است، تمایل شدیدی برای ایجاد قوانین یکپارچه ایجاد شده است. این نیاز با ایجاد کاناستای قایق پاسخ داده شده است. این کاناستا در واقع ترکیبی از سایر قوانین شناخته شده است که کاملاً برای بازی بهینه شده است. در حال حاضر این نوع کاناستا به طور پیوسته در اسلواکی و همچنین در کشورهایی مانند فرانسه، آلمان و انگلستان محبوبیت دارد.
کاناستای دست و پا - هند اند فوت (Hand and Foot Canasta)
این نسخه بازی با چهار دست ورق انجام میشود. بر خلاف کاناستای سنتی که فقط یک دست نیاز دارد. هند اند فوت یک نوع کاناستا است که شامل چهار تا هفت دست ورق است. این بازی توسط تیمهایی متشکل از دو بازیکن (معمولاً دو تیم، اما با سه یا چهار تیم نیز شدنی است) انجام میشود.
تعداد دستهای مورد استفاده معمولاً یک عدد بیشتر از تعداد بازیکنان است. اگرچه این میزان میتواند متفاوت باشد. با توجه به تعداد بیشتری از کارتهای موجود، تشکیل کاناستا در هند اند فوت بسیار راحت تر از کاناستای استاندارد است. این امر استراتژی بازی را به طور قابل توجهی تغییر میدهد. برخی از بازیکنان احساس میکنند این نسخه برای مبتدیان لذت بخشتر است.
این نوع بازی در 1970 شکل گرفت. ورقهای آماده تجاری برای بازی هند اند فوت از سال 1987 در دسترس هستند. تغییرات مهم قوانین برای این نوع عبارتند از:
به هر بازیکن دو دست 11 کارته داده میشود که به آنها "دست" و "پا" گفته میشود. دست به طور معمول برداشته میشود، در حالی که پا تا زمانی که دست خسته نشود رو به پایین است.
بازیکنی که تمام کارتها را از دست اصلی خود ترکیب کرده "پا" را به عنوان یک دست جدید برداشته و به بازی خود ادامه میدهد. بازیکنی که با انداختن کارتهای دست اصلی را تمام میکند، پا را به عنوان یک دست جدید برمیدارد، اما تا دور بعدی از آن بازی نمیکند.
در هر نوبت، بازیکنان دو کارت از دست اصلی میکشند. هر بازیکن در هر نوبت یک کارت را کنار می گذارد.
تعداد کاناستاهای مورد نیاز برای بیرون رفتن، 3 قرمز (طبیعی یا تمیز، یعنی کارت وایلد مجاز نیست) و چهار عدد سیاه (مخلوط یا کثیف، یعنی با کارتهای وایلد) است. هنگام انجام یک بازی مجرد (یعنی بدون همتیمی)، شرط لازم برای بیرون رفتن یک کاناستای قرمز و دو کاناستای سیاه است.
کارتهای مردود (وسط) را میتوان با یک جفت طبیعی جمع کرد اما بازیکن باید پنج کارت بالای دست مردود را بردارد.
کارتهای 3 نمیتوانند با هم ترکیب شوند. بنابراین، تنها راه خلاص شدن از آنها انداختن آنها در یک زمان است. پس تعداد 3های دست بازیکن نشان دهنده حداقل تعداد دور قبل از اینکه بازیکن بتواند بیرون برود است.
3های سیاه (در دست یا پای بازیکن) پنج امتیاز و سه قرمز به عنوان منفی 300 امتیاز محاسبه میشود.
ترکیبهای اول
در ابتدای بازی هر دو تیم برای ایجاد ترکیب به 50 امتیاز نیاز دارد. این عدد در دستان بعدی افزایش مییابد.
حداقل لازم برای ترکیب دست
50 دست اول
90 دست دوم
120 دست سوم
150 دست چهارم
قوانین بیرون رفتن بدین شرح هستند:
یک بازیکن باید حداقل سه قرمز (بدون کارت وایلد) و 4 کاناستای سیاه داشته باشد.
بازیکن برای بیرون رفتن از شریک خود اجازه بگیرد.
امتیاز دهی
در پایان هر دست، امتیاز هر تیم به شرح زیر محاسبه میشود:
ارزش کلی همه کارتهای ترکیب شده توسط آن بازیکن/تیم، از جمله کارتهای موجود در کاناستا منهای ارزش کل کارتهای باقی مانده در دستان تیم، به علاوه هرگونه پاداش:
100 امتیاز بیرون رفتن
300 هر کاناستای میکس (سیاه، کثیف)
500 هر کاناستای طبیعی (قرمز، تمیز)
امتیاز کارتها عبارتند از:
ارزش کارت
5 4،5،6،7
10 8، 9، 10، سرباز، بیبی، شاه
20 2 (وایلد)
50 جوکر (وایلد)
انواع مختلف کاناستای کلاسیک و نسخههای دیگر
کارتهای کنار گذاشته برای کاناستا مسدود شده است. فقط میتوان از ترکیبات غیر کانستا برای دست مردود استفاده کرد.
تعداد کارتهای وایلد در یک ترکیب باید همیشه کمتر از تعداد کارتهای طبیعی باشد.
امتیاز کارتهای داخل کاناستا به همراه امتیاز کل کاناستا شمارش میشود.
جوکرهای واقعی را نمیتوان دور انداخت و بنابراین نمیتوان از آنها برای مسدود کردن دست مردود استفاده کرد.
ترکیب اولیه باید قبل از برداشتن کارتهای مردود ساخته شود. بنابراین امتیاز 2 کارت طبیعی به همراه کارت انداخته شده به نمره مورد نیاز ترکیب اولیه اضافه نمیشود.
یک مورد خاص وجود دارد که در آن هر بازیکن/تیمی که بتواند 7 کاناستا را در یک دست (طبیعی یا مختلط) ترکیب کند به طور خودکار 5000 امتیاز کسب میکند و در نتیجه بازی را برنده میشود.
ممکن است به جای 11 کارت در ابتدای بازی تعداد دیگری تقسیم شود. 13 و 15 دو انتخاب رایج هستند. برخی از گروهها تعداد کارتهای کشیده شده را معکوس تعداد بازیکنان در نظر میگیرند.
برای دشوارتر کردن برداشتن دست مردود، لازم است که یک زوج طبیعی در زمان برداشته شدن کارتها بازی شود.
کاناستای پنهان زمانی اتفاق میافتد که کاناستا مستقیماً از دست یک بازیکن ترکیب شود. معمولاً در بیرون رفتن نیز، بیرون رفتن پنهان 100 امتیاز اضافی بیش از 100 امتیاز استاندارد خروج دریافت میکند.
یکی از این انواع بازی، بدون در نظر گرفتن تعداد کارتهای طبیعی ترکیب شده، امکان ترکیب سه کارت وایلد را در یک ترکیب فراهم میکند.
وقتی موجودی کارت تمام شد، میتوان دست مردود را برگردانده آن را تبدیل به یک دست اصلی جدید کرد. به این ترتیب بازی طولانی تر میشود.
در فرهنگ عامه
عبارت "مثل کاناستا مرده" به گذرا بودن علاقه عمومی در بازی در ایالات متحده اشاره میکند.
در رمان جی دی سلینجر، ناتور دشت، قهرمان داستان هولدن کالفیلد در مورد همکلاسیاش آکلی میگوید: "بهش گفتم گوش کن، میخوای کمی کاناستا بازی کنی؟ او دیوانه کاناستا بود."
در رمان جیمز باند نوشته یان فلمینگ، باند متوجه میشود که شخصیت شرور فیلم، اوریک گلدفینگر، با کمک دستیارش از بالکن اتاق هتل در حال تقلب در بازی کاناستا هستند. دستیار از طریق رادیو به او اطلاعات میداد.
دیوید بووی در آهنگ راک هنری خود "Lady Grinning Soul" به این بازی با ورق اشاره میکند: "او سوار بیتل میشود و تو را در کاناستای جذاب شکست میدهد."
لوسی ریکاردو (لوسیل بال) و اتل مرتز (ویویان ونس) در چند قسمت از کمدی کلاسیک آمریکایی (1957)I Love Lucy مانند "تعویض شغل" و غیره، در حال بازی کاناستا به تصویر کشیده میشوند. از آنها به عنوان بازیکنان همیشگی این بازی یاد میشود.