تالیسمان
تالیسمان: بازی جویندگی جادویی (Talisman: The Magical Quest Game) یک بازی رومیزی ماجراجویی فانتزی برای دو تا شش بازیکن است. این بازی در اصل توسط گیمز ورکشاپ (Games Workshop) طراحی و تولید شده است. تالیسمان برای اولین بار در سال 1983 منتشر شد؛ تا به امروز نیز سه ویرایش را پشت سر گذاشته است. در حال حاضر چهارمین ویرایش (2008) آخرین نسخه است. تا سال 2000 بیش از 800000 نسخه از این بازی به فروش رسیده است.
از سال 2008 تا 2017 فانتزی فلایت گیمز (Fantasy Flight Games) تالیسمان را تحت لیسانس گیمز ورکشاپ تولید میکرد. از ابتدای سال 2019، پگاسوس زیپل (Pegasus Spiele) تولید تالیسمان و تمامی الحاقات بازی را بر عهده گرفته است.
تاریخچه
این بازی توسط رابرت هریس برای سرگرمی خود و دوستانش ساخته شده است. هدف اصلی بازی تبدیل شدن به فرمانده مدرسه پسرانه بود. با تغییر تم به فانتزی، و نامگذاری آن با کلمه "تالیسمان"، هریس قراردادی را برای دریافت حق امتیاز انتشار بازی با گیمز ورکشاپ امضا کرد. بازی در روز بازی سال 1983 منتشر شد. پس از انتشار نسخه سوم، این کمپانی باقیمانده سهام او را نیز خریداری کرد.
هدف اصلی بازی رسیدن به تاج فرماندهی (Crown of Command) در مرکز تخته است. بازی شامل سه منطقه بیرونی، میانی و درونی است. بازیکنان از منطقه بیرونی کار خود را آغاز میکنند. آنها در تلاش هستند تا از طریق دره آتش، به سمت منطقه داخلی پیشرفت کرده و تاج فرماندهی را به خود اختصاص دهند. نام بازی، "تالیسمان" به این قانون اشاره دارد که تنها شخصیتهایی که کارت تالیسمان دارند میتوانند وارد دره آتش شوند.
نسخه اول و دوم
گیم پلی با انتخاب یک شخصیت یا "قهرمان" در ابتدای بازی صورت میگیرد. تمامی شخصیتها دارای ویژگیهای Life، Strength و Craft هستند. تمامی آنها بازی را با چهار جان (Life) و یک کیسه طلا شروع میکنند؛ با این حال شخصیتهای مختلف با سطوح مختلف قدرت و مهارت (Strength و Craft) بازی را آغاز کرده و تواناییهای گیمپلی متفاوتی دارند. بازیکنان به نوبت یک تاس میاندازند؛ شخصیتهایشان را جابهجا میکنند و دستورالعملهای مکانهای فرود را دنبال میکنند. مکانها ممکن است رویدادها را فعال کرده، برخوردها را آغاز کنند یا کارتهای "ماجراجویی" ارائه دهند. رویداد، برخورد، مکان یا گنج کارتهای ماجراجویی را تشکیل میدهند. کارتها گاهی روی تخته بازی باقی میمانند تا بازیکنان دیگر روی آنها فرود بیایند. بازیکنان در طول بازی به دنبال یک تالیسمان میگردند و در عین حال قابلیتهای شخصیت خود را افزایش میدهند تا به اندازهای قوی شوند که به درون تاج فرماندهی وارد شوند. زمانی که شخصیتی به تاج رسید، میتواند طلسم فرمان (Command Spell) را اجرا کند. این طلسم در صورت موفقیت باعث میشود رقبا هر بار یک جان خود را از دست بدهند. بازی زمانی تمام میشود که تمامی رقبا جانهایشان را از دست بدهند.
نسخه دوم تالیسمان به اعمال تغییرات زیباییشناسانه اکتفا کرده است. کارتهای سیاه و سفید نسخه اول که توسط هنرمند گری گچ طراحی شده بودند، رنگی شدند. صفحه بازی از یک واحد تا شده به چهار قطعه به هم پیوسته تغییر یافت. بر روی جعبه بازی هم از نقاشی کریس آشیلئوس به جای طراحی با قلم و جوهر استفاده شد.
ضمایم
گیمز ورکشاپ چندین الحاقیه برای این بازی منتشر کرده است. هر ضمیمه مکانها، شخصیتها و کارتهای ماجراجویی جدیدی را به بازی اضافه میکرد، در حالی که برخی جادوها و اشیاء جدید را اضافه میکردند. برخی حتی به شخصیتها این فرصت را میدادند که دره آتش را دور بزنند و مستقیماً به منطقه داخلی یا تاج فرماندهی منتقل شوند.
اولین مجموعه، Talisman Expansion Set (مجموعه ضمیمه تالیسمان) در سال 1986 منتشر شد. پس از آن Talisman The Adventure (ماجراجویی تالیسمان) که قوانین مشخصتر، پایانهای متناوب، برگههای شخصیت و پایههای شکافدار اضافی برای حداکثر 12 بازیکن را ارائه میکرد، منتشر شد.
سومین نسخه ضمیمه، Talisman Dungeon (سیاهچال تالیسمان) بود که در سال 1987 منتشر شد. این نسخه دومین تخته سیاهچال (Dungeon) را به بازی اضافه کرد تا در کنار صفحه اصلی بازی تالیسمان قرار بگیرد. سیاهچال در این نسخه به صورت مارپیچی قرار دارد و به اتاق گنج (Treasure Chamber) در مرکز بازی منتهی میشود. برخی از طلسمها و توانایی شخصیتها در سیاهچال باطل شده یا تغییر میکنند. بازیکنان در ورودیهای تخته اصلی تالیسمان با سیاهچالها مواجه میشوند. پس از ورود به سیاهچال، در مسیر تلهها و موجودات حرکت میکنند تا به گنج افسانهای در مرکز آن برسند. در ادامه و پس از رسیدن به اتاق گنج، بازیکنان به مکانی بر روی تخته اصلی که توسط چرخاندن تاس تعیین میشود، بازگردانده میشوند. نسخه سیاهچال را میتوان بدون صفحه اصلی بازی با شروع از ورودی سیاهچال و حرکت به سمت مرکز انجام داد. در این حالت اولین نفری که به مقصد برسد برنده خواهد بود.
Talisman Timescape (تالیسمان تایماسکیپ) که بر اساس فضای علمی تخیلی Warhammer 40000 ساخته شده بود، در سال 1988 منتشر شد. تایم اسکیپ یک تخته جدید به بازی اضافه کرده است. این تخته نشان دهنده زنجیره به هم پیوسته از بعدهای مختلف، و همچنین قهرمانان و اشیاء جدید با محوریت علمی-تخیلی است. کاراکترها با مواجهه با یک Warp Gate، برخورد با Horrible Black Void یا ملاقات با افراد خاصی مانند Enchantress یا Warlock وارد تایم اسکیپ (Timescape) میشوند. شخصیتها نمیتوانند در زمانی که در تایم اسکیپ قرار دارند با یکدیگر روبرو شوند. آنها به واقعیتی کاملاً متفاوت منتقل شدهاند. بازیکنان برای حرکت بر روی تخته بازی تاس انداخته و در مسیر خود حرکت میکنند تا بفهمند کارشان به کجا کشیده خواهد شد.
ضمیمه بعدی، Talisman City (شهر تالیسمان) بود که در سال 1989 منتشر شده است. این ضمیمه فضای تک "شهر" (در منطقه بیرونی در تخته تالیسمان اصلی) را با یک تخته متشکل از یک شهر کامل جایگزین کرد. در منطقه شهری جدید، اماکن بیشتری برای بازدید و اقلام اضافی برای خرید وجود دارد. در شهر برای شخصیتها چه به دلیل نداشتن طلا و چه به دلیل دعوا حکم بازداشت صادر میشود. اگر یک شخصیت دارای حکم قضایی بوده و با گشت شهری یا دیدهبان (City Patrol یا Watch) برخورد کند، دستگیر شده و به زندان میرود.
ضمیمه نهایی، با عنوان Talisman Dragons (اژدهایان تالیسمان) در سال 1993 منتشر شد. در این نسخه کارتها و قهرمانانی مرتبط با آزدهایان به بازی اضافه شدند.
نقد و بررسی
اندی بلیکمن تالیسمان را در مجله ایمجین بررسی کرد. وی اظهار داشت که "بدیهیست که تالیسمان یک بازی شانسیست و مقدار شانس مورد نیاز گاهی اوقات بسیار ناامید کننده است، با این حال، فضای فانتزی حماسیای در بازی موجود است و نحوه بازی کاربردی و راحت است. اگر بازیهای رومیزی فانتزی را دوست دارید، تالیسمان یک گزینه خوب برای شماست."
در نسخه آوریل 1984 مجله وایت دوارف (شماره 52)، آلن پاول از کیفیت بالای اجزای بازی تمجید کرده است؛ با این حال به گمان او بازی بیش از حد به طول میانجامند و به نظر میرسد که برنده شدن یک موضوع کاملا تصادفی و شانسی است. پاول به بازی امتیاز کمتر از میانگین 6 از 10 را داد. وی با این جملات نتیجه گیری خود را اعلام کرد: "تالیسمان بازی بدی نیست. اگر کوتاهتر بود میتوانست یک بازی خانوادگی لذت بخش محسوب شود."
در نسخه مارس - آوریل 1985 د اسپیس گیمر (شماره 73)، متیو کاستلو اظهار داشت که "این یک بازی فانتزی ایده آل برای دوستان یا بستگان شماست که چندان اهل بازی نیستند. بازیهای رومیزی آشنای ساده زیادی در بازار موجود هستند اما تالیسمان عناصر ظریف و چالش برانگیز دنیای FRP را به آن اضافه میکند.
در نسخه ماه دسامبر 1993 مجله دراگون (شماره 200)، آلن وارنی تالیسمان را یک بازی کلاسیک توصیف میکند. به گفته وارنی "بازی پرشور که نیاز به شانس زیاد، نگرشی خونسردانه و تحمل تبدیل شدن به وزغ را دارد. باور نخواهید کرد که این بازی هر چند وقت یکبار چگونه برای شما خوش رقصی خواهد کرد.
تالیسمان در سال 2007 در کتاب Hobby Games: The 100 Best به عنوان گزینه برتر انتخاب شد. شین لیسی هنسلی اظهار داشت که نام تالیسمان تداعی کننده لبخند، اگر نگوییم قهقهه، برای گیمرهای سی و چند ساله است، زیرا آنها روزهای بی شماری را در دبیرستان و دانشگاه صرف این بازی ساده و اعتیاد آور کردهاند.
ویرایش سوم
نسخه سوم تغییرات زیادی در طراحی هنرمندانه و مکانیک بازی ایجاد کرده است.
گیمز ورکشاپ نسخه سوم تالیسمان را در بهار 1994 منتشر کرد. نسخه سوم شامل یک تخته بازی جدید است که شامل بسیاری از مکانهای مشابه با نسخه اول و دوم بود؛ با این حال در طراحی دارای تفاوت بود. منطقه داخلی به برج جادوگر (Wizard’s Tower) تبدیل شد. در برج، قهرمانان قبل از مبارزه با پادشاه اژدها، که برای برنده شدن در بازی باید شکستش بدهند، از طریق مجموعهای از کارتهای برج، با چند تله و چالش مواجه میشوند.
نسخههای اول و دوم از کارتهایی برای نمایش شخصیتهای بازی استفاده میکردند. کارتها روی پایههای پلاستیکی (به نام پایههای اسلاتا) قرار گرفته و در حین انجام بازی در اطراف تخته حرکت میکردند. اشکال مینیاتوری فلزی قابل طراحی برای شخصیتها را میتوان جداگانه خریداری کرد. نسخه سوم کارتهای شخصیتهای ایستاده را حذف کرد و در عوض مینیاتورهای پلاستیکی را به جای آنها قرار داد. این نسخه بسیاری از شخصیتها را از ویرایش دوم حذف کرد و شخصیتهای جدیدی را اضافه کرد. با این کار دنیای تالیسمان دبیشتر به بازیهایی با تنظیمات Warhammer Fantasy گره زده شد.
نسخه سوم همچنین یک ویژگی شخصیتی دیگر به نام تجربه (Experience) را به بازی اضافه کرد؛ این ویژگی بی شباهت به بازیهای سبک نقش آفرینی نیست. این ویژگی به شخصیت کمک میکند تا قدرت خود را توسعه دهد. با شکست دادن دشمنان (هیولاهای متخاصم و نه دیگر بازیکنان)، شخصیتها امتیاز تجربه به دست میآورند. تجربهای که آنها به دست میآورند برابر با مهارت یا قدرت دشمنان شکست خورده است. امتیازات تجربه را میتوان برای طلا، قدرت، مهارت یا جان، و به ازای هر هفت امتیاز تجربه برای یکی از ویژگیها، هزینه کرد. نسخههای قبلی از ویژگی مشابه، اما محدودتری استفاده میکردند که بر روی ویژگی قدرت اعمال میشد.
ضمایم
سه نسخه ضمیمه و تعدادی شخصیت اضافی از طریق مجله کوتوله سفید منتشر شده است. هر یک از ضمایم از "تاس قلمرو" (تاسی که به اعداد 1 تا 4 مزین شده است) استفاده میکنند. این ویژگی سبب کندتر شدن حرکت در قلمروها میشود. قلمروها معمولاً تنها از طریق یک خانه در تخته اصلی قابلیت دسترسی داشتند.
اولین ضمیمه، شهر ماجراجویی (City of Adventure)، در سال 1994 منتشر شد. این ضمیمه دو تخته به بازی اضافه کرد: برد شهر (بر اساس نسخه دوم توسعه شهر تالیسمان اما فشردهتر) و یک قلمرو جنگل.
سیاهچال شوم (Dungeon of Doom) بعدتر در سال 1994 منتشر شد و 2 تخته به بازی اضافه کرد: یک "قلمرو سیاهچال" و یک "قلمرو کوهستان". این دو در اطراف 2 گوشه تخته اصلی بازی که توسط نسخه شهر ماجراجویی استفاده نمیشوند قرار میگیرند. این نسخه اقتباس آزادی از سیاهچال تالیسمان بوده است. در انتهای قلمرو کوهستان و قلمرو سیاهچال، گنجینههای ارزشمندی وجود داشت. رسیدن به قلمرو شاه عقاب کوهستان (Eagle King of the Mountain) و شکست دادن آن به بازیکن این حق را میداد که به هر خانهای بر روی تخته حرکت کند؛ از جمله مسیری که برج جادوگر را به تخته میانی متصل میکرد.
بسته ضمیمه سال 1995، برج اژدها (Dragon’s Tower)، یک تخته بازی، یک برج کارتی که بر یک مدل اژدها غلبه میکرد، قوانین اضافی، یک قلمرو و چهار شخصیت اضافی به بازی افزود. دو کاراکتر اضافی در کوتوله سفید همزمان با انتشار آن منتشر شدند. برج اژدها جایگزینی برای پایان معمولی ورود به میدان مرکزی شده بود. حرکت در برج کندتر است (تاس دارای اعداد 1-4 است) و از کارتهای ماجراجویی خود استفاده میکند.
ویرایش چهارم
در 8 ژانویه 2007، بلک اینداستریز (بخشی از انتشارات گیمز ورکشاپ، BL Publishing) نسخه جدیدی از تالیسمان را رونمایی کرد که در تاریخ انتشار تایید شدهاش یعنی 5 اکتبر 2007 به بازار عرضه شد. این نسخه جدید بر اساس ویرایش دوم است و شامل بازنگری در قوانین نسخه سوم، و همچنین یک تخته بازی شش بخشی و بزرگتر است. صفحه بازی حدود 30٪ بزرگتر از ویرایش دوم است و دارای بخشی هنرمندانه در راستای بازیهای نقش آفرینی فانتزی معاصر از گیمز ورکشاپ است. این بازی با 14 شخصیت ارائه شده است: کشیش، راهب، پیامبر، مینسترل، جن، جادوگر، جادوگر، قاتل، غول، جنگجو، دزد، دروید، کوتوله و ترول.
در نمایشگاه GAMA اعلام شد که ضمایمی برای این نسخه نیز توسعه داده خواهد داشت، اما جزئیاتی ارائه نشد.
چند نسخه از نسخه چهارم در 23 سپتامبر سال 2007 (روز بازی) فروخته شدند. تصاویر متعددی از نسخه پیش تولید بازی قبل از انتشار عمومی آن در 5 اکتبر 2007 بر روی Board Game Geek قرار گرفت.
بازبینی ویرایش چهارم
در 28 ژانویه 2008، بلک اینداستریز (Black Industries) اعلام کرد که دیگر بازیهای رومیزی، از جمله تالیسمان را منتشر نخواهد کرد. در 22 فوریه 2008، فانتزی فلایت گیمز (Fantasy Flight Games) اعلام کرد که مجوز انتشار تالیسمان را در اختیار خواهد گرفت و به تولید ویرایش چهارم و ضمایم آن ادامه میدهد. فانتزی فلایت گیمز نسخهای بازبینی شده از ویرایش چهارم را در 17 دسامبر 2008 منتشر کرد؛ همچنین بسته ارتقا یافته با کارتهای بهروز شده و مینیاتورها را برای افرادی که نسخه اصلی چهارم را خریداری کرده بودند منتشر کرد.
نسخههای بازیهای ویدیویی
نسخهای از بازی تالیسمان در سال 1985برای کامپیوتر ZX Spectrum منتشر شد.
در سال 2007، کپکام اعلام کرد که قصد دارد نسخهای از تالیسمان را برای پلتفرمهای پلی استیشن، ایکس باکس لایو آرکید و مایکروسافت ویندوز منتشر کند. انتشار این محصول در ابتدا مصادف با انتشار ویرایش چهارم بازی رومیزی (Q4 2007) بود؛ با این حال در 12 اکتبر 2008، مدیر ارشد برنامه ریزی استراتژیک کپکام توقف توسعه را به دلیل به جایی نرسیدن و هزینههای انتقال پروژه به توسعه دهندگان جدید اعلام کرد. او اظهار داشت که حق انتشار تالیسمان به گیمز ورکشاپ بازگشته است.
در 15 نوامبر 2012، نومد گیمز، نسخه تکنفره بازی ویدیویی تالیسمان با عنوان Talisman Prologue را منتشر کرد.
در 12 فوریه 2014 یک نسخه چندنفره از بازی به نام Talisman: Digital Edition بر روی استیم (Steam) توسط نومد گیمز (Nomad Games) منتشر شد. در ادامه هم به دستگاههای تلفن همراه اندروید و iOS، پلی استیشن 4 و نینتندو سوییچ منتقل شد.
نتایج
چندین انجمن فعال از این بازی در اینترنت وجود دارد. افراد زیادی نسخههای مخصوص به خود را از این بازی تولید کردهاند؛ نسخههایی که شامل ضمایم سفارشی سازی شده کامل با کارتهای ماجراجویی، شخصیتها و اشیاء میشود.
رندوم گیمز (Random Games) در تلاش بوده است تا تالیسمان را به یک بازی ویدیویی برای مایکروسافت ویندوز تبدیل کند. با این حال، آنها حمایت ناشر خود را از دست دادند و نتوانستند ناشر دیگری را در موقعیت مناسب پیدا کنند.
یک بازی ویدیویی غیررسمی از تالیسمان در ژوئیه 2008 منتشر شد. با این حال پس از اینکه گیمز ورکشاپ حق مالکیت خود را اعلام کرد، از صحنه بازیهای کامپیوتری حذف شد.
در سال 2012، فانتزی فلایت گیمز Relic را به بازار معرفی کرد. این گزینه یک بازی رومیزیست که در آن از قواعد تالیسمان استفاده شده است. این بازی در اوایل سال 2013 در Games Workshop's Warhammer 40,000 universe در دسترس علاقه مندان قرار گرفت.
تالیسمان: بتمن در سال 2019 منتشر شد. این نسخه به بازیکنان این امکان میدهد تا به عنوان دشمنان بتمن که در تلاش برای فرار از آرکام هستند، بازی کنند.
نسخههای بین المللی
تالیسمان به چندین زبان زنده دنیا ترجمه شده است: فنلاندی (ویرایش دوم)، فرانسوی (نسخه اصلاح شده اول، دوم، سوم و چهارم)، آلمانی (نسخه اصلاح شده دوم، سوم و چهارم)، ایتالیایی (نسخه اصلاح شده دوم و چهارم)، چکی (ویرایش دوم و چهارم)، اسلواکی (ویرایش دوم)، عبری (ویرایش اول، دوم و چهارم)، سوئدی (ویرایش اول و دوم)، لهستانی (ویرایش دوم و چهارم)، و مجارستانی (ویرایش چهارم). همه این موارد به جز لهستانی ترجمهای از بازی اصلی هستند.
نسخه عبری
ویرایش عبری توسط Meytzuv در اسرائیل در دسترس علاقه مندان قرار گرفت. این گزینه در دو نسخه اول و دوم منتشر شده است.
سالها پس از ورشکستگی Meytzuv، بازی توسط Lemada دوباره منتشر شد. تالیسمان هنوز هم توسط بسیاری از طرفداران در اسرائیل بازی میشود.
در سال 2015، Monkey Time، توزیع کننده فانتزی فلایت گیمز در اسرائیل، ویرایش چهارم بازبینی شده این بازی را ترجمه کرد. در ادامه هم آن را به جای نسخه دوم که هنوز در فروشگاههای اسرائیل حضور داشت، منتشر کرد.
نسخه لهستانی
نسخه لهستانی که در سال 1989 توسط شرکت BPiRF Sfera (Biuro Promocji i Reklamy Fantastyki Sfera) با عنوان Magia i Miecz (جادو و شمشیر) منتشر شد، بر اساس قوانین ویرایش اول بود. این گزینه تنها نسخه با طراحی جدید در تمام کارتها بود. تمام نسخههای ضمیمه ویرایش دوم به لهستانی ترجمه شدهاند، اگرچه برخی از آنها در کنار هم قرار گرفتند (کارتهای ضمیمه تالیسمان با مجموعه اصلی و کارتهای ماجراجویی با سیاهچال همراه شدند). علاوه بر این، نسخه لهستانی یک ضمیمه اضافی با عنوان Jaskinia (غار)، همراه با صفحه بازی، کارتها و قهرمانان جدید در اختیار داشت. غار چندین هیولای سرسخت در خود داشت که تنها قهرمانان بسیار پیشرفته میتوانستند به مواجهه با آن فکر کنند.
هنگامی که Sfera مجوز تالیسمان گیمز ورکشاپ را از دست داد، یک نسخه شبیه سازی شده از بازی را منتشر کرد: Magiczny Miecz (شمشیر جادویی). در این نسخه صفحه بازی اصلی بدین شیوه تغییر کرد: دارای چهار منطقه شد؛ "The Beast" یا هیولا، یک کپی از پایان جایگزین پادشاه اژدها به جای تاج فرماندهی بود. قهرمانان و کارتها متفاوت بودند (اگرچه بسیاری از آنها فقط کپیهایی از نسخه اصلی با اسامی تغییر یافته بودند). اصطلاحات نیز تغییر کرد (کارتهای رویداد به جای کارتهای ماجراجویی، کارتهای جادوگری به جای کارتهای تالیسمان و غیره). شمشیر جادویی هم طراحی جدیدی داشت (هیچ تصویری از تالیسمان لهستانی به جز نسخهی بازسازی شده غار باقی نمانده بود، زیرا تمامی ضمایم با عناوین جدید باز تولید شدند). شمشیر جادویی همچنین تخته دیگری به نام Krypta upiorów (دخمه) داشت که دارای نوآوریهایی بود. این گزینه در مقایسه با تالیسمان چندان مورد استقبال کاربران قرار نگرفت؛ اگرچه برای بسیاری از بازیکنان جدید جذابیت داشت. در ادامه هم ویرایش دوم این بازی با طراحی بهبود یافته منتشر شد (این بار فقط مجموعه اصلی).
ویرایش چهارم با نام Talisman Magia i Miecz در لهستان، به دلیل محبوبیت Magia i Miecz در دهه 1990 منتشر شد.
در فرهنگ عامه
در چندین قسمت از نمایش تلویزیونی تئوری بیگ بنگ، برخی از شخصیتهای اصلی را میتوان در حال بازی تالیسمان (نسخه چهارم) در اتاق نشیمن شلدون و لئونارد مشاهده کرد.