قطار مکزیکی (بازی)
قطار مکزیکی (انگلیسی: Mexican Train) یک بازی دومینو است. این بازی برای برای چهار بازیکن یا بیشتر مناسب است. بازیکن باید قطعاتی که در اختیار دارد را روی یک یا چند زنجیره که از یک ایستگاه مرکزی سرچشمه می‌گیرند پخش کند. بازی قطار مکزیکی مربوط به بازی پای مرغ است.
بررسی بازی
لوازم و آماده سازی
یک دومینوی دوازده‌تایی دوبل برای این بازی استفاده می‌شود. این شامل همه جفت اعداد ممکن از 0 ( خالی ) تا 12 است که در مجموع 91 مهره خواهد شد. علاوه بر این، تعدادی نشانگرهم مورد نیاز است. به طور سنتی از سکه برای این کار استفاده می‌شود. در گذشته این نشانگرها شامل یک پنی برای هر بازیکن و یک نیکل می‌شدند. امروزه برخی از بازیکنان از نشانگرهایی استفاده می‌کنند که شبیه به لوکوموتیو هستند. دومینوها با هم مخلوط می‌شوند و هر بازیکن تعدادی دومینو برداشته و روی لبه به صورت ایستاده قرار می‌دهد.
قرارگیری باید طوری باشد که روی آن‌ها برای مالک قابل مشاهده باشد اما برای سایر بازیکنان خیر. اگر 4 بازیکن در بازی حضور داشته باشند و هر کدام 15 دومینو بر می‌دارند. در بازی 5 یا 6 نفره هر کدام 12 مهره می‌گیرند. در بازی 7 یا 8 نفره هر کدام 10 مهره و در بازی 9 یا 10 نفره هر کدام 8 مهره می‌گیرند.
انجام بازی
دور اول
بازیکنی که مهره دوبل دوازده تایی (12-12) را دارد بازی را با قرار دادن آن در وسط میز شروع می‌کند. دور دوم با 11-11 و به همین ترتیب به سمت جفت‌های پایین‌تر پیش می‌رود. تا دور سیزدهم که به 0 می‌رسیم به همین ترتیب ادامه می‌دهیم. ممکن است هیچ کس دوبل لازم برای شروع بازی را نداشته باشد. در این صورت بازیکنان به طور مساوی از صندوق ذخیره بازی مهره بر می‌دارند، تا زمانی که بتوانند یک جفت پیدا کنند.
توجه: از آن‌جایی که فرایند یافتن دوبل مورد نیاز می‌تواند خسته کننده باشد، ممکن است ترجیح دهید قبل از مخلوط کردن مهره‌ها، مهره مورد نیاز رو به بالا را روی میز قرار دهید. در این حالت بازیکنان نوبتی بازی می‌کنند.
بازی با حرکت اولین بازیکن که دوبل را در وسط میز می‌گذارد آغاز می‌شود و به ترتیب ساعتگرد ادامه پیدا می‌کند. حال، هر بازیکن شروع به ساخت یک قطار می‌کند. قطار یک ردیف دومینو است که از دوبل وسط میز شروع می‌شود و به سمت بازیکن امتداد می‌یابد. انتهای دومینوهای
مجاور باید از نظر عددی مطابقت داشته باشد. انتهای رو به مرکز میز اولین دومینو بازی شده، باید با دومینو مرکزی مطابقت داشته باشد. از آن‌جا که مهره وسط در بازی اول 12 است، این عدد 12 خواهد بود.
فقط در دور اول بازیکن می‌تواند مادامی که یک قطار صحیح تشکیل دهد با هر تعداد مهره دومینو که می‌خواهد بازی کند. اگر هر بازیکنی قطاری را که در دور اول درست کرده با جفت به پایان رساند، تاثیری در بازی نخواهد داشت؛ تا زمانی که همه اولین نوبت بازی خود را انجام دهند. هنگامی که اولین بازیکن نوبت دوم خود را بازی کند، باید قوانین مربوط به اولین جفت را رعایت کند. این قوانین در قسمت جفت‌ها توضیح داده شده است. ممکن است هیچ بازیکنی به دلیل نداشتن دومینو متناسب با جفت وسط، نتواند بازی را آغاز کند.
در این صورت بازیکن‌ها حق برداشتن مهره از صندوق ذخیره را ندارند. بلکه باید یک نشانگر (پنی) در موقعیتی که قطار آن‌ها از آن حرکت می‌کند قرار دهند. این نشان می‌دهد که با شروع دور دوم اولین بازیکن، هر بازیکنی مجاز به بازی دومینو در این موقعیت، برای شروع قطار است. توجه داشته باشید که هیچ بازیکنی اجازه بازی در قطار بازیکن دیگر را ندارد. همچنین هیچ بازیکنی حق درست کردن یک قطار مکزیکی را در دور اول ندارد. گاهی اوقات ممکن است اتفاق بیفتد که بازیکنی بتواند در نوبت اول تمام مهره‌های خود را بچیند. در این حالت بازی فوراً به پایان نمی‌رسد بلکه تا زمانی که همه بازیکنان اولین نوبت خود را انجام دهند ادامه می‌یابد. پس از آن امتیازها شمرده می‌شوند.
دورهای بعدی
بعد از این‌که همه یک نوبت بازی کرده و در صورت امکان قطار خود را شروع کردند، قوانین بازی تغییر می‌کنند. حال هر بازیکن فقط یک دومینو در هر نوبت بازی می‌کند. مگر این‌که آن دومینو جفت باشد. این دومینو در حالت عادی می‌تواند:
- در قطار خود بازیکن استفاده شود.
- یا در قطار بازیکن دیگر. اگر آن قطار با یک پنی مشخص شده باشد تا نشان دهد صاحب آن در آخرین حرکت خود قادر به بازی نبوده است.
- یا در یک قطار اضافی معروف به قطار مکزیکی یا کابوس که بازی در آن همیشه برای همه بازیکنان آزاد است.
البته، هر دومینو باید به گونه‌ای چیده شود که قسمت داخلی آن با انتهای باز دومینویی که لمس می‌کند مطابقت داشته باشد. ساخت قطار مکزیکی یا کابوس را هر بازیکنی می‌تواند از دور دوم به بعد آغاز کند. شروع آن با یک مهره دومینو است که با مهره جفت وسط میز مطابقت دارد. نیکل روی آن قرار می‌گیرد تا آن را از قطارهای دیگر متمایز کرده و نشان دهد که بازی در آن برای همه بازیکنان آزاد است. کل طرح، با چهار قطار اختصاصی بازیکن‌ها و یک قطار مکزیکی، ممکن است چیزی شبیه به تصویر مجاور باشد.
ممکن است در نوبت خود متوجه شوید که هیچ‌کدام از دومینوهای شما با انتهای چیدمانی که اجازه بازی در آن را دارید مطابقت ندارد. در این صورت باید یک دومینو از قبرستان بردارید و با آن بازی کنید. اگر هنوز قادر به بازی نیستید باید یک نشانگر (پنی) روی قطار خود قرار دهید. این کار نشان می‌دهد هر بازیکن اکنون مجاز است به عنوان جایگزینی برای بازی در قطار خود یا قطار مکزیکی یک دومینو به قطار شما اضافه کند. اگر همچنان قادر به بازی نیستید و صندوق ذخیره خالی است از بازی در نوبت خود صرف نظر می‌کنید. سپس یک نشانگر بر روی قطار خود قرار می‌دهید. اگر قبلاً بر روی قطار شما نشانگر وجود دارد، نشانگر را در همان حال رها کنید.
اگر می‌توانید باید نوبت خود را با دومینو بازی کنید. اگر یک کاشی داشتید که می‌توانید به طور قانونی آن را بازی کنید، اجازه ندارید از محل ذخیره مهره‌ای بردارید. اگر نمی‌توانید بازی کنید اما یک کاشی قابل استفاده از ذخیره برداشته‌اید، باید آن را بازی کنید. بازیکنی که قطار او نشانگر دارد می‌تواند طبق معمول یا در قطار خود یا در هر قطار دیگری که نشانگر دارد بازی کند. اگر صاحب قطار مشخص شده در قطار خود بازی کند نشانگر حذف می‌شود و بازیکنان دیگر نمی‌توانند مهره به آن قطار اضافه کنند. اگر صاحب قطاری که نشانگر دارد یک مهره به قطار نشان شده بازیکن دیگر اضافه کند، همه نشانگرها در جای خود باقی می‌مانند.
توجه: شما ممکن است نتوانید در اولین دور قطار خود را شروع کنید اما در دور بعدی با برداشتن یک دومینو موفق شوید. به این ترتیب هیچ کس دیگری آن را برای شما شروع نکرده است. در این صورت در این دور فقط با همین دومینو بازی می‌کنید. سپس باید نشانگر را از نیز از قطار خود بردارید. عدم موفقیت درشروع قطار خود در اولین دور، فرصت دیگری را نیز از شما می‌گیرد: این‌که به طور هم‌زمان مجموعه‌ای از دومینوهای متصل به هم را برای ساختن قطار به کار گیرید.
جفت‌ها
از دور دوم خود به بعد، هر زمان که جفت می‌آورید، باید یک دومینو اضافی بازی کنید که می‌تواند در هر جایی از زمین که در آن مجاز به بازی هستید قرار گیرد. لازم نیست این مهره حتماٌ به دوبلی که به تازگی بازی کرده‌اید بچسبد. اگر نمی‌توانید مهره دوم را بازی کنید، باید در صورت خالی نبودن یک مهره دومینو از صندوق ذخیره بکشید و اگر مهره کشیده َشده قابل بازی نیست، از نوبت خود عبور می‌کنید. در ادامه یک پنی به عنوان نشانگر در قطار خود می‌گذارید. اگر دومینو اضافی که بازی می‌کنید جفت است باید یک دومینو سوم نیز بازی کنید.
این مهره ممکن است دوباره در هر جای زمین قرار گیرد. این مهره دومینو می‌تواند درکنار جفت اول یا دوم که بازی کرده‌اید نیز قرار گیرد. در صورت به دست آوردن یک دوبل سوم نیز بازی به همین شکل ادامه پیدا می‌کند. نوبت شما پس از بازی با یک دومینو که جفت نیست یا یک مهره غیر قابل بازی پایان خواهد یافت. در حالت دوم از نوبت خود صرف نظر کرده و یک پنی روی قطار خود قرار می‌دهید. تنها استثنا در این مورد این است که آخرین دومینو شما جفت باشد. در این صورت می‌توانید با آن مهره از بازی بیرون بروید. بازی بلافاصله به پایان می‌رسد و امتیازات شمرده می‌شوند.
اگر جفت بازی شود و بازیکنی قطار را به یک جفت ختم کند، پس از پایان نوبت آن بازیکن، دومینو بعدی اضافه شده به چیدمان باید در کنار یک جفت قرار بگیرد. به این حالت اصطلاحا ” راضی کردن ” جفت گفته می‌شود. این وضعیت‌ها در موارد متعددی ایجاد می‌شوند :
- بازیکن صاحب جفت نتواند مهره بیشتری بازی کند.
- بازیکن صاحب جفت مهره دوم را در قطاری متفاوت بازی کند.
- یک بازیکن بیش از یک جفت بازی کند. به این ترتیب با داشتن تنها یک دور آزاد، نمی‌تواند بیش از یکی از آن‌ها را راضی کند.
وظیفه راضی کردن جفت در ابتدا بر عهده بازیکن بعدی شخصی است که دوبل بازی کرده است. اگر او می‌تواند جفت را راضی کند، باید این کار را انجام دهد. حتی اگر در قطار بازیکن دیگری باشد که معمولاً نمی‌توانستند در آن بازی کنند. اگر او نتواند جفت را با مهره‌های دست خود راضی کند از صندوق ذخیره یک مهره بیرون می‌کشد. اگر باز هم با جفت هم خوانی نداشت از نوبت خود عبور می‌کند و یک پنی را در قطار خود قرار می‌دهد. وظیفه راضی کردن جفت پس از آن به بازیکن بعدی واگذار می‌شود.
ممکن است یک بازیکن در پایان نوبت خود چندین جفت راضی نشده داشته باشد. در این صورت هر یک از دوبل‌های در معرض دید باید به ترتیب بازی شدن توسط بازیکن بعدی راضی شود. اگر یک یا چند بازیکن نوبت اول خود را با جفت‌های راضی نشده به پایان برساند، این جفت‌ها باید به ترتیب به محض این‌که همه نوبت اول خود را بازی کردند، یعنی با شروع نوبت دوم، راضی شوند.
توجه داشته باشید: برخی از بازیکنان ترجیح می‌دهند دومینو جفت را به صورت متقاطع در قطار (مانند سایر بازی‌های دومینو) قرار بدهند تا خطی. در هر صورت، جفت در این بازی یک محل اتصال ایجاد نمی‌کند. به غیر از مهره اول، هنگامی که یک جفت با دو مهره لمس شود (مهره که روی آن بازی شده و مهره دیگر که آن را راضی می‌کند)، هیچ مهره دومینو دیگری را نمی‌توان در مجاورت آن جفت بازی کرد.
امتیاز دهی
بازی به محض تمام شدن دومینوهای یک بازیکن، یا هنگامی که چیدمان طوری مسدود می‌شود که هیچ کس نمی‌تواند بازی را ادامه دهد، به پایان می‌رسد.
در یک شرایط غیرمعمول ممکن است یک استثنا روی دهد. شخصی در اولین نوبت خود موفق شود همه دومینوهای خود را به طور هم زمان بازی کند و همه آن‌ها را به قطار متصل کند. در این حالت بازی تا وقتی همه نوبت اول خود را بازی کنند ادامه می‌یابد و سپس به پایان می‌رسد. هر بازیکن به عنوان مجازات به اندازه دومینوهای باقی مانده خود امتیاز منفی می‌گیرد. بنابراین بازیکنی که دومینوهای خود را تمام کرده هیچ امتیاز منفی نخواهد گرفت.
همان‌طور که قبلاً توضیح داده شد یک بازی کامل شامل 13 دور است. اولین بازی با 12-12 شروع می‌شود. سپس 11-11، 10-10 و به همین ترتیب تا 0-0. هدف این است که حداقل امتیاز را در 13 دورجمع آوری کنید. بازیکنی که کمترین نمره را دریافت کند برنده است.
انواع بازی
نسخه‌های متعددی از این بازی وجود دارد و برخی از توضیحات منتشر شده در مورد آن‌ها متأسفانه چندان واضح نیستند. بنابراین تشخیص دقیق قوانین مورد نظر برای این بازی‌ها دشوار است.
تفاوت‌های متعددی در مورد شرایط دقیق قرار دادن نشانگرها در قطارهای شخصی وجود دارند. این تغییرات می‌توانند باعث شوند آن قطار نسبت به سایرین در بازی اولویت بیشتری پیدا کند.
- برخی طوری بازی می‌کنند که نشانگر به محض اضافه شدن دومینوی هر بازیکن (نه لزوما مالک) به آن قطار حذف می‌شود. در این نسخه، قرار دادن نشانگر فقط اجازه می‌دهد تا یک مهره توسط حریف به قطار شما اضافه شود تا بتوانید آن را ادامه دهید.
- برخی طوری بازی می‌کنند که اگر بتوانید در هر جایی از زمین بازی کنید، نشانگر قطار شما حذف می‌شود. نتیجه این است که از آن‌جا که قطار شما از زمان قرار دادن نشانگر پیشرفتی نکرد است، قادر به بازی روی آن نیستید. پس احتمالاً مجبور خواهید بود در دور بعدی، هنگامی که حرکت دیگری نداشتید نشانگر خود را دوباره روی آن قرار دهید.
- در حالتی دیگر شما در صورتی که به علت راضی کردن یک دومینوی جفت قادر به ادامه بازی نیستید، نشانگر را روی قطار خود قرار نمی‌دهید. منطق در این‌جا این است که اگر مجاز به بازی بودید ممکن بود بتوانید در قطار خود بازی کنید؛ بنابراین در این مرحله نباید بازی در قطار خود را به روی بازیکنان دیگر باز کنید.
- برخی این قانون را رعایت نمی‌کنند که جفت راضی نشده باید توسط بازیکن بعدی راضی شود.
- برخی طوری بازی می‌کنند که جفت‌ها باید برعکس ترتیبی که در ابتدا بازی شده‌اند راضی شوند.
- برخی اجازه نمی‌دهند بیش از یک جفت در یک نوبت بازی شود. در این نسخه هرگز نمی‌توان بیش از یک جفت ناراضی روی میز داشت.
- برخی مهره‌ها را از ابتدا یک به یک می‌چینند. در حالت عادی هر بازیکن در اولین نوبت خود تا حد ممکن در قطار خود دومینو می‌چیند.
- برخی به جای امتیاز منفی با مثبت امتیاز می‌گیرند. بازیکنی که دومینوی او تمام شده است یا بازیکنی که در صورت مسدود شدن کمترین امتیاز را دارد برنده می‌شوند. ترتیب به این صورت است که آن‌ها تعداد کل امتیازهای دومینو را که در دست دیگر بازیکنان باقی مانده است به دست می‌آورند. در صورت مسدود شدن با تساوی دو برنده، برندگان امتیاز سایر بازیکنان را بین خود تقسیم می‌کنند.