فارکل
فارکل (انگلیسی Farkle یا Farkel)، یک بازی تاس است که به بازی‌های ۱۰۰۰/۵۰۰۰/۱۰۰۰۰، کازمیک ویمپوت (Cosmic wimpout)، طمع (Greed)، تاس داغ (Hot dice)، اسکوئلچ (Squelch)، زیلک (Zilch) و زونک (Zonk) شباهت دارد. ریشه بازی فارکل به عنوان یک بازی عامه مشخص نیست اما این بازی قطعا در دهه هشتاد میلادی بازی می‌شده است. از سال ۱۹۹۶ این بازی تحت عنوان پاکت فارکل (Pocket Farkel) توسط شرکت لجندری گیمز در بازار تبلیغ شده است. در حالی که قوانین اصلی بازی همه‌جا جا افتاده است، اما هنوز انواع مختلفی از فارکل از نظر نحوه بازی و امتیازدهی وجود دارند.
تجهیزات لازم
- تاس (پنج یا شش در انواع)
- کاغذ و مداد برای نوشتن امتیازات
نحوه بازی
فارکل بین دو یا چند بازیکن بازی می‌شود که هر بازی بعد از دیگری به ترتیب تاس می‌اندازند. هر نوبت بازیکن منجر به امتیاز می‌شود و امتیازات هر بازی در مجموع باید به یک امتیاز خاص (معمولا ۱۰۰۰۰) برسد.
- در آغاز دور، بازیکن تمام تاس‌هایش را به صورت همزمان می‌ریزد.
- بعد از هر پرتاب، یک یا بیشتر از یک تاس که امتیاز آنها حساب شده باید کنار گذاشته شوند.
- بازیکن می‌تواند نوبت خود را تمام کند و مجموع امتیازاتی که بدست آورده را به حسابش واریز کند (بانک)، یا با تاس‌های باقی‌مانده همچنان بازی کند.
- اگر بازیکن با تمام هر شش تاسش امتیاز گرفت، حالت تاس داغ (Hot dice) اتفاق افتاده و می‌تواند دور جدیدی از شش تاس آغاز کند و امتیازات قبلی را افزایش دهد. هیچ محدودیتی برای تاس داغ در هر دور وجود ندارد.
- اگر هیچ‌کدام از تاس‌ها نتواند امتیازی بدست بیاورد، حالت فارکل (Farkled) رخ داده و وی نمی‌تواند امتیازی از این دور بگیرد.
- بعد از پایان دور، تاس به بازیکن بعدی که با جهت عقربه‌های ساعت تعیین می‌شود، واگذار می‌شود.
زمانی که یک بازی به مجموع امتیاز برد رسید، هر بازیکن یک فرصت آخر دارد که بتواند از بالاترین امتیاز عبور کند.
استاندارد امتیازدهی
لیست امتیازاتی که در پایین آمده، ترکیباتی است که عموما در این بازی مورد استفاده قرار می‌گیرد و اکثرا از این سیستم برای بازی فارکل استفاده می‌کنند.
| ترکیب تاس | امتیاز |
| هر تاس یک | ۱۰۰ |
| هر تاس پنج | ۵۰ |
| سه‌تایی تاس از یک | ۱۰۰۰ |
| سه‌تایی تاس از دو | ۲۰۰ |
| سه‌تایی تاس از سه | ۳۰۰ |
| سه‌تایی تاس از چهار | ۴۰۰ |
| سه‌تایی تاس از پنج | ۵۰۰ |
| سه‌تایی تاس از شش | ۶۰۰ |
برای مثال اگر یک بازی ترکیب ۱-۲-۳-۳-۳-۵ را بیاندازد، می‌تواند کارهای زیر را انجام دهد:
- از ترکیب سه‌تایی تاس از سه، ۳۰۰ امتیاز بگیرد و بقیه را دوباره بیاندازد.
- از یک تاس یک ۱۰۰ امتیاز بگیرد و بقیه را دوباره بیاندازد.
- از یک تاس پنج ۵۰ امتیاز بگیرد و بقیه را دوباره بیاندازد.
- از یک سه‌تایی، یک تاس یک و یک تاس پنج در مجموع ۴۵۰ امتیاز بگیرد و بقیه را دوباره بیاندازد.
- از یک سه‌تایی، یک تاس یک و یک تاس پنج در مجموع ۴۵۰ امتیاز بگیرد، دیگر ادامه ندهد و ۴۵۰ امتیاز را به حساب بزند.
این لیست کاملی از بازی‌هایی که با تاس می‌توان انجام داد نیست، اما محتمل‌ترین‌ها را شامل می‌شود. اگر بازیکنی به پرتاب تاس ادامه دهد (تمام حالات بالا جز آخری)، ریسک فارکل شدن را به جان خریده است و بنابراین می‌تواند تمام امتیازاتی که بدست آورده بود را از دست بدهد. از طرفی دیگر، اگر بازیکن با پنج تاس امتیاز گرفته است و تنها یک تاس برای انداختن دارد، احتمال انداختن تاس تکی یک یا پنج، ۳۳ درصد است. همچنین داشتن شش تاس با امتیاز می‌تواند به تاس داغ منجر شود و در نتیجه فرصت انداختن شش تاس دیگر و افزایش امتیاز فراهم می شود.
هر ترکیب امتیازی باید با یک بار تاس انداختن بدست بیاید. برای مثال اگر یک بازیکن دو تاس یک انداخته است و سومی و چهارمی را می‌اندازد، نمی‌تواند ترکیب سه‌تایی یک با امتیاز ۱۰۰۰ را بدست بیاورد و در نهایت می‌تواند سه تاس یک با ۳۰۰ امتیاز ثبت کند.
انواع امتیازدهی
با توجه به اینکه فارکل یک بازی عامیانه است، قوانین این بازی در جوامع مختلف متفاوت است. در حالی که قوانین کلی که در بالا گفتیم عموما مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما حتی آنها هم جهانی نیستند. برای مثال در نسخه تجاری بازی به نام پاکت فارکل، ترکیب سه‌تایی تاس یک، تنها ۳۰۰ امتیاز دارد نه هزار امتیاز. به علاوه، بعضی از بازیکنان ترکیب یک یا چند تاس را فراتر از حد استاندارد بدست می‌آورند. انواع این امتیازدهی‌ها عبارتند از:
- اگر هیچ تاسی امتیاز نگیرد، ۵۰۰ امتیاز ثبت می‌شود.
- سه زوج (مثلا ۱-۱-۴-۴-۶-۶) می‌تواند ۵۰۰، ۶۰۰، ۷۵۰، ۱۰۰۰ و ۱۵۰۰ امتیاز داشته باشد.
- ترتیب (۱-۲-۳-۴-۵-۶) می‌تواند ۱۰۰۰، ۱۲۰۰، ۱۵۰۰ یا ۲۵۰۰ امتیاز داشته باشد.
- فول هاوس (سه‌تایی و یک زوج) می‌تواند ارزش سه‌تایی به اضافه ۲۵۰ باشد. مثلا ترکیب ۳-۳-۳-۲-۲ در مجموع ۵۵۰ امتیاز دارد.
- چهار، پنج یا شش از یک نوع می‌توانند به سه روش امتیازدهی شوند: اضافه کردن، دو برابر کردن و ارزش تعیین کردن * اضافه کردن، برای هر ترکیب اضافی تاس بالای سه، یک مجموع سه‌تایی اضافه می‌شود. مثلا ۳۳۳ = ۳۰۰ امتیاز دارد. ۳-۳-۳-۳ = ۳۰۰ + ۳۰۰ = ۶۰۰ امتیاز.
* دو برابر کردن، به ازای هر ترکیب اضافی تاس بالای سه، چهار یا پنج. مثلا ۳-۳-۳ = ۳۰۰ امتیاز دارد. ۳-۳-۳-۳ = ۳۰۰ * ۲
* تعیین ارزش: چهارتایی به عنوان ۱۰۰۰ یا ۲۰۰۰ امتیاز در نظر گرفته می‌شود. پنج‌تایی به عنوان ۲۰۰۰ یا ۴۰۰۰ امتیاز حساب می‌شود. شش‌تایی هم ۳۰۰۰، ۶۰۰۰ یا ۱۰۰۰۰ امتیاز دارد.
مانند ترکیب‌های تاس استاندارد، این ترکیب‌ها هم باید طی یک بار تاس ریختن بدست بیاید. با وجود اینکه انواع امتیازدهی را در فارکل لیست کردیم، اما همچنان تغییرات دیگری هم وجود دارد. از آنجا که با یک بازی عامیانه و محلی طرف هستیم، بازیکنان مختار هستند انتخاب کنند چه ترکیبی را در بازی به رسمیت بشناسند.
انواع بازی
چند قانون فارکل در انواع مختلف در بازی گنجانده شده‌اند.
- بازیکنان شاید لازم باشد که در اولین دور تاس انداختن به مقدار خاصی برسند قبل از اینکه امتیازات آنها مورد محاسبه قرار بگیرد. این مقدار می‌تواند ۳۰۰، ۴۰۰، ۵۰۰ و یا ۱۰۰۰ باشد. در ابتدای بازی، هر بازیکن باید به تاس انداختن ادامه دهد تا به حد لازم برسد یا فارکل شود. بعد از رسیدن به مقدار لازم، بازیکنان می‌توانند هر موقع که خواستند از تاس انداختن دست بکشند.
- بازی تقریبا همیشه تا ۱۰۰۰۰ است اما می‌تواند به ۲۰۰۰۰ هم برسد.
- در یک مدل که ضریب بالا هم خوانده می‌شود، هر بازیکن بعد از اولین دور می‌تواند انتخاب کند که نوبتش را با شش تاس جدید شروع کند و یا تاس‌های باقی‌مانده را بیاندازد و از آنجا شروع کند. برای مثال اگر یک بازیکن سه تاس یک را برای ۱۰۰۰ امتیاز به بانکش اضافه کرده، بازیکن بعدی می‌تواند تصمیم بگیرد سه تاس بعدی را بیاندازد. وی اگر حداقل یک تاس از سه تاس باقی‌مانده را به امتیاز برساند، ۱۰۰۰ امتیاز به اضافه امتیاز تاس را بدست خواهد آورد. بازیکنان شاید فرض کنند که با بازی کردن ادامه تاس‌ها با ریسک فارکل شدن مواجه خواهند شد. اما اگر یک بازیکن نوبت خود را با تاس داغ به پایان برساند، بازیکن دیگر می‌تواند با همین قانون شش تاس جدید بیاندازد.
- بازیکنان شاید لازم باشد که بعد از رسیدن به تاس داغ، حداقل یک تاس اضافه دیگر بیاندازند، حتی اگر امتياز بالایی را به دست آورده باشند كه ترجيح می‌دهند در معرض فارکل شدن قرار نگيرند.
- سه فارکل پشت سر هم می‌تواند منجر به از دست رفتن ۵۰۰ امتیاز و یا حتی ۱۰۰۰ امتیاز شود.
- یک نوع دیگر از پنج تاس به جای شش تاس استفاده می‌کند. در این مدل، بازیکنان نمی‌توانند سه زوج ثبت کنند و در این مدل اغلب یک حالت فوری برای بردن وجود دارد، جایی که اگر بازیکن در اولین دور تاس انداختن پنج‌تایی ثبت کند، برنده نهایی بازی خواهد شد.
- در نسخه "آخر بازی" از فارکل، قانونی وجود دارد که بازیکن باید دقیقا ۱۰۰۰۰ امتیاز کسب کند. اگر وی بیشتر از ۱۰۰۰۰ امتیاز را ثبت کند، امتیازات وی به نفر بعدی که کمترین امتیاز را دارد اعطا می‌شود.
احتمالات
جدول زیر احتمالات ترکیب‌های امتیازی در پرتاب اول شش تاس را نشان می‌دهد.
| ترکیب تاس | احتمال |
| سه‌تایی | ۱ در ۳.۴ |
| چهارتایی | ۱ در ۲۰.۷ |
| سه زوج | ۱ در ۲۵ |
| ترتیب | ۱ در ۶۴.۸ |
| دو سه‌تایی | ۱ در ۱۵۵.۲ |
| پنج‌تایی | ۱ در ۲۵۹ |
| شش‌تایی | ۱ در ۷۷۷۶ |
در اغلب موارد ترکیب‌های کمتر محتمل، امتیاز بیشتری نسبت به ترکیب‌های بیشتر محتمل دارند.
در لیست پایین احتمالات ترکیب‌های امتیازدهی بعد از انداختن دو تاس پیاپی آمده است.
| ترکیب تاس | پنج تاس باقی‌مانده | چهار تاس باقی‌مانده | سه تاس باقی‌مانده |
| سه‌تایی | یک در ۵.۱ | یک در ۱۰.۸ | یک در ۳۶ |
| چهارتایی | یک در ۵۱ | یک در ۲۱۶ | - |
| پنج‌تایی | یک در ۱۲۹۶ | - | - |
در لیست زیر احتمالات فارکل شدن در صورتی که تمام ترکیب‌های امتیازی مجاز باشند، بسته به تعداد تاس‌هایی که انداخته شده، آمده است.
| تاس پرتاب‌شده | احتمال |
| 6 | یک در ۴۳.۲ |
| 5 | یک در ۱۳ |
| 4 | یک در ۶.۳ |
| 3 | یک در ۳.۶ |
| 2 | یک در ۲.۲۵ |
| 1 | یک در ۱.۵ |
سه جفت تنها نوع امتیازدهی است که احتمال فارکل شدن را عوض می‌کند، و تنها روی پرتاب اولیه شش تاس ممکن است. اگر سه جفت به ثمر نرسد، احتمال فارکل شدن روی پرتاب اولیه به یک در ۳۲.۴ افزایش پیدا می‌کند.
لیست زیر احتمالات رخ دادن تاس داغ در یک دور تاس انداختن در صورتی که هر نوع ترکیبی مجاز باشد و بسته به تعداد تاس‌هایی که انداخته شده، را محاسبه کرده است.
| تعداد تاس انداخته شده | احتمال |
| 6 | یک در ۱۲ |
| 5 | یک در ۳۲ |
| 4 | یک در ۲۵ |
| 3 | یک در ۱۸ |
| 2 | یک در ۹ |
| 1 | یک در ۳ |
اگر تنوع ترکیب امتیازدهی مجاز نباشد، احتمال رخ دادن تاس داغ در صورتی که بین ۴ تا ۶ تاس انداخته شده باشد کم می‌شود و برای یک تا سه تاس تغییری نمی‌کند. ضرایب این حالات به همراه سایر ترکیب‌ها با توضیحات و شبیه‌سازی‌های مختلف را می‌توان در جاهای دیگر پیدا کرد.
تاثیر انواع امتیازدهی
امتیاز دادن به ترکیب‌های اضافی همچون ترتیب‌ها و سه زوج، سرعت بازی را با دادن جایزه بسیار بالا به اتفاقات با احتمال کم بیشتر می‌کند، در غیر این صورت امتیازاتی که بدست می‌آید یا کم است یا ناچیز است. برای مثال یک ترتیب عادی تنها ۱۵۰ امتیاز ارزش دارد که با یک تاس یک و یک تاس پنج شدنی است. برای ارزیابی تاثیر انواع امتیازدهی در بازی، جدول زیر میانگین امتیاز روی پرتاب اولیه شش تاس را نشان می‌دهد. این جدول با فرض اینکه امتیاز تمام شش تاس به حساب ریخته شده بدست آمده و تمام امتیازات اضافه همچون حالت تاس داغ برای دوباره تاس ریختن نادیده گرفته شده است. اولین ردیف میانگین امتیاز با حالت عادی امتیازدهی و دومین ردیف حالت افزایش میانگین به ازای هر تغییر در امتیاز را نشان می‌دهد.
اعداد در این جدول بر اساس ترکیب‌های مختلف امتیازی محاسبه شده است:
- چهارتایی سه برابر امتیاز سه‌گانه مربوطه امتیاز می‌گیرد.
- پنج‌تایی پنج برابر امتیاز سه‌گانه مربوطه امتیاز می‌گیرد.
- شش‌تایی ده برابر امتیاز سه‌گانه مربوطه امتیاز می‌گیرد.
- ترتیب ۲۵۰۰ امتیاز دارد.
- سه زوج ۱۵۰۰ امتیاز دارد.
| ترکیب امتیازدهی | میانگین امتیاز در پرتاب اولیه تاس |
| استاندارد امتیازی | 302 |
| چهارتایی | +47 |
| پنج‌تایی | +8 |
| شش‌تایی | +0.6 |
| ترتیب | +37 |
| سه زوج | +52 |
| مجموع ترکیب‌ها | 446.6 |
تاثیر ترکیب چهارتایی و پنج‌تایی در صورتی که به ترتیب ۱۰۰۰ و ۲۰۰۰ امتیازی باشند کاملا شبیه به هم است. اگر امتیازات کمتر برای ترتیب یا سه زوج داده شود، تاثیر روی میانگین امتیازی به همان نسبت کمتر است. جدول بالا به نوعی تاثیر ترتیب و سه زوج روی سرعت بازی را بیش از حد نشان می‌دهد، زیرا آنها تنها در شش تاس اولیه امتیاز جمع می‌کنند.
بازی‌های مرتبط
سرنوشت (کیسمت)